Mide yanması ve ekşime neden olur?
Mide Yanması ve Ekşime Neden Olur? Deneyimlerime Göre Cevaplar
Merhaba! Mide yanması ve ekşime, pek çoğumuzun hayatında en az bir kere de olsa karşılaştığı can sıkıcı durumlar. Bu hislerin altında yatan nedenleri anlamak, hem onlardan kurtulmanın hem de tekrar yaşanmalarını önlemenin anahtarı. Gelin, bu konuya biraz daha yakından bakalım.
Asit Reflüksü: Başrol Oyuncusu
Mide yanmasının ve ekşimenin en temel sebebi, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasıdır. Normalde, yemek borumuzun alt kısmında bulunan bir kas (alt özofageal sfinkter veya LES olarak bilinir) bir kapakçık görevi görür. Yediğimiz yiyecekler mideye indikten sonra bu kapakçık kapanarak asidin yukarı çıkmasını engeller. Ancak çeşitli sebeplerle bu kapakçık gevşediğinde veya tam kapanmadığında, mide asidi (mide içeriğiyle birlikte) yemek borusuna doğru yükselir. Yemek borusunun iç yüzeyi mide kadar aside dayanıklı olmadığı için bu temas, tahrişe ve yanma hissine yol açar. Deneyimlerime göre, bu durum özellikle yemeklerden sonra, uzandığınızda veya gece uyurken daha belirginleşebilir.
Peki, Bu Kapakçığı Gevşeten Neler?
LES'in gevşemesine yol açan pek çok faktör var. Bunları birkaç ana başlıkta toplayabiliriz:
- Yeme Alışkanlıkları:
- Yağlı ve Baharatlı Yiyecekler: Bunlar LES'i gevşetebilir ve mideyi daha uzun süre dolu tutarak asit üretimini artırabilir. Örneğin, birkızartma tabağı veyaacı soslu bir yemek yedikten sonra bu hissi yaşama olasılığınız daha yüksektir.
- Asidik Gıdalar ve İçecekler: Domates ürünleri (salça, ketçap), narenciye ürünleri (portakal, limon), çikolata,kahve ve alkol de LES'i etkileyebilir.
- Aşırı Yemek Yeme: Mideyi tıka basa doldurmak, mide içindeki basıncı artırarak asidin geri kaçma ihtimalini yükseltir. Tek seferdebüyük porsiyonlar yerine, daha küçük ve sık öğünler tercih etmek genellikle daha iyidir.
- Gazlı İçecekler: Gazlı içecekler midede gaz birikimine yol açar ve bu da mide basıncını artırarak reflüyü tetikleyebilir.
- Yaşam Tarzı Faktörleri:
- Fazla Kilo: Karın bölgesindeki aşırı yağlanma, mideye baskı yaparak LES'in işlevini bozabilir. Dünya Sağlık Örgütü'nünobezite sınıflandırmalarına baktığımızda, bu durumun yaygın bir tetikleyici olduğunu görebiliriz.
- Sigara ve Tütün Ürünleri: Nikotin, LES'i gevşetir ve tükürük üretimini azaltarak yemek borusundaki asidi nötralize etme yeteneğini düşürür.
- Sıkı Giysiler: Bel kısmını sıkandar pantolonlar veya korse benzeri giysiler, mideye baskı yaparak reflüyü artırabilir.
- Öne Eğilme veya Uzun Süre Yatma: Yemek yedikten hemen sonra yere eğilmek veya uzanmak, yerçekimine karşı asidin yükselmesine davetiye çıkarır.
- Tıbbi Durumlar ve İlaçlar:
- Herni (Mide Fıtığı): Midenin bir kısmının diyaframdaki bir açıklıktan göğüs boşluğuna doğru fıtıklaşması, LES'in düzgün çalışmasını engelleyebilir.
- Bazı İlaçlar: Tansiyon ilaçlarının bazı türleri,astım ilaçları,sakinleştiriciler veağrı kesiciler de yan etki olarak mide yanmasına neden olabilir.
Neler Yapabilirsiniz? Pratik Öneriler
Deneyimlerime göre, bazı basit değişikliklerle bu rahatsız edici durumun önüne geçebilir veya şiddetini azaltabilirsiniz:
- Beslenme Düzeni:
- Daha küçük porsiyonlar halinde, sık sık yemek yiyin.
- Yağlı, baharatlı, asidik ve gazlı yiyecek ve içeceklerden kaçının veya tüketimini sınırlayın.
- Özellikle akşam yemeklerini yatmadan en az2-3 saat önce bitirin.
- Yemek yerkenyavaş yavaş çiğneyin.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Kilo fazlanız varsa, kilo vermeye odaklanın.
- Sigara kullanıyorsanız bırakmayı düşünün.
- Belinizi sıkan giysilerden kaçının.
- Yemeklerden sonra hemen uzanmayın veya öne eğilmeyin. Mümkünsebaşınızı hafifçe yükselterek uyuyun (örneğin, birkaç yastıkla).
- İlaç Kullanımı: Eğer kullandığınız bir ilaç mide yanmasına neden oluyorsa, doktorunuza danışarak alternatif bir ilaç olup olmadığını öğrenin.
Unutmayın, bu sadece genel bilgilerdir. Eğer mide yanması ve ekşime sık sık tekrarlıyor, şiddetliyse veyayutkunma güçlüğü gibi ek belirtiler eşlik ediyorsa, mutlaka birdoktora başvurmanız önemlidir. Doktorunuz size özel tedavi yöntemleri önerebilir.