Yüzde hesaplama nasıl yapılır?

Bir Sayının Belirli Bir Yüzdesini Hesaplama

Bir sayının belirli bir yüzdesini hesaplamak aslında oldukça basit. Temel mantık, yüzdelik ifadeyi ondalık sayıya çevirerek ana sayı ile çarpmak.

Örneğin, 200 sayısının %15'ini bulmak istediğini düşünelim.

Öncelikle %15'i ondalık sayıya çeviririz. Yüzde, 100'de anlamına geldiği için, 15/100 = 0.15 olur.

Sonra bu ondalık sayıyı ana sayımızla çarparız: 200 * 0.15 = 30.

Yani 200'ün %15'i 30'dur.

Başka bir örnek verelim: 750 sayısının %20'si.

%20'yi ondalık sayıya çeviririz: 20/100 = 0.

20.

Çarpma işlemini yaparız: 750 * 0.20 = 150.

750'nin %20'si 150'dir.

Deneyimlerime göre, bu temel kuralı anladığında gerisi çorap söküğü gibi gelir. Unutma, hesap makinesi kullanıyorsan bile bu mantığı bilmek sana zaman kazandırır ve hataları önler.

İki Sayı Arasındaki Yüzde Değişimini Hesaplama

Bu biraz daha farklı bir durum. Burada, bir değerin başka bir değere göre ne kadar arttığını veya azaldığını yüzde olarak ifade ederiz.

Formül şöyledir:

$$ \text{Yüzde Değişim} = \frac{\text{Yeni Değer} - \text{Eski Değer}}{\text{Eski Değer}} \times 100 $$

Diyelim ki bir ürünün fiyatı 50 TL'den 65 TL'ye çıktı. Fiyat artışının yüzdesini bulalım.

Yeni Değer = 65 TL

Eski Değer = 50 TL

$$ \text{Yüzde Artış} = \frac{65 - 50}{50} \times 100 = \frac{15}{50} \times 100 = 0.3 \times 100 = \textbf{30\%} $$

Yani fiyat %30 artmıştır.

Peki bir şey azaldığında ne olur? Bir hisse senedinin değeri 100 TL'den 80 TL'ye düştü diyelim.

Yeni Değer = 80 TL

Eski Değer = 100 TL

$$ \text{Yüzde Azalış} = \frac{80 - 100}{100} \times 100 = \frac{-20}{100} \times 100 = -0.2 \times 100 = \textbf{-20\%} $$

Buradaki eksi işareti, bir azalma olduğunu gösterir. Yani değer %20 azalmıştır.

Pratik bir ipucu olarak, ilk sayıyı paydaya koyduğumuz sürece artış veya azalış fark etmez, formül doğru sonucu verecektir.

Bir Sayının Diğerinin Yüzde Kaçı Olduğunu Hesaplama

Bu da sıkça karşılaşılan bir durum. Mesela, 30 sayısı 200 sayısının yüzde kaçıdır?

Formül şudur:

$$ \text{Yüzde Karşılığı} = \frac{\text{İlgili Değer}}{\text{Toplam Değer}} \times 100 $$

Burada ilgili değer 30, toplam değer ise

200.

$$ \text{Yüzde Karşılığı} = \frac{30}{200} \times 100 = 0.15 \times 100 = \textbf{15\%} $$

Yani 30 sayısı 200 sayısının %15'idir.

Başka bir örnek: 50 TL, 125 TL'nin yüzde kaçıdır?

İlgili Değer = 50 TL

Toplam Değer = 125 TL

$$ \text{Yüzde Karşılığı} = \frac{50}{125} \times 100 = 0.4 \times 100 = \textbf{40\%} $$

50 TL, 125 TL'nin %40'ıdır.

Bu tür hesaplamalar, gelir gider tabloları, başarı oranları gibi birçok alanda işine yarayacaktır.

Pratik Yüzde Hesaplama Tüyoları

* %10'u Bulmak Kolay: Bir sayının %10'unu bulmak için sayının sonuna bir virgül koyman yeterli. Örneğin, 150'nin %10'u 15.0'dır.

* %50 Kolay: Bir sayının %50'si o sayının yarısıdır. 100'ün %50'si 50'dir.

* %25 Kolay: Bir sayının %25'i o sayının çeyreğidir. 80'in %25'i 20'dir (80/4).

Bu temel yöntemleri ve tüyoları akılda tutarak, günlük hayatındaki ve iş hayatındaki birçok yüzde hesaplama işlemini rahatlıkla yapabilirsin.