Din tevazu ne demek?

Tevekkül: Allah'a Güvenmenin Anlamı ve Pratik Yansımaları

Tevekkül, sadece "Allah'a bırakmak" gibi basit bir ifadeyle geçiştirilemeyecek kadar derin ve uygulaması zor bir erdemdir. Deneyimlerime göre, tevekkülün temelinde iki ana unsur yatar: tasarruf ve teslimeyet. Tasarruf, üzerine düşeni yapmak, yani imkanlar ve akıl dahilinde ne gerekiyorsa onu ortaya koymaktır. Teslimeyet ise, tüm bu çabalara rağmen sonucun Allah'ın takdirinde olduğuna inanarak, kalben rahatlamak ve O'na teslim olmaktır.

Örneğin, önemli bir sınava gireceksin. Tevekkül, gece yarılarına kadar ders çalışmak, notlarını düzenlemek, anlamadığın konuları tekrar gözden geçirmek, hatta konuyla ilgili uzmanlarla konuşmaktır (bu tasarruf kısmıdır). Ancak tüm bunları yaptıktan sonra, "Elimden geleni yaptım, sonuç ne olursa olsun Allah'ın izniyle hayırlısı olacaktır" diyebilmektir. Sınava girerken sürekli "Ya olmazsa?" diye endişelenmek, bu tevekkülün zıttıdır.

Bu konuda yapılan araştırmalar da benzer sonuçları destekliyor. Psikolojik olarak, insanlar kontrol edemedikleri durumlar karşısında stres ve kaygı yaşarlar. Tevekkül, bu kontrolsüzlük hissinin üstesinden gelmede önemli bir rol oynar. Amerika'da yapılan bir araştırmaya göre, dini inancı yüksek olan bireylerin, kriz anlarında daha az psikolojik travma yaşadıkları gözlemlenmiştir. Bu, tevekkülün getirdiği kabullenme ve güven duygusuyla doğrudan ilişkilidir.

Tevekkülün İşleyişi: Neden Sadece Oturup Beklemek Değil?

Tevekkül, pasif bir bekleyiş değildir. Aksine, aktif bir çaba ve ilahi desteğe olan inancın birleşimidir. Düşünsene, bir çiftçi tohumu toprağa ekmeden, sulamadan, bakımını yapmadan sadece "Allah verirse filizlenir" dese, bu tevekkül olmaz, bu umursamazlıktır. Tevekkül, çiftçinin toprağı sürmesi, tohumu ekmesi, sulaması ve her türlü bakımı yapmasıdır; ardından da "Allah'ın izniyle ekinlerim büyüyüp hasat verecektir" diyerek, olası olumsuzluklara karşı da hazırlıklı olmasıdır.

Bir başka örnek, iş kurmak isteyen bir girişimci için geçerlidir. Kapsamlı bir iş planı hazırlamak, pazar araştırması yapmak, finansal öngörülerde bulunmak, ekibini oluşturmak (tasarruf) tevekkülün ilk adımıdır. Ardından, tüm bu hazırlıklara rağmen işin beklenen başarıyı göstermemesi durumunda, bunu bir kader olarak görüp yıkılmak yerine, ders çıkarıp yeni yollar denemektir (teslimeyet). Ya da tam tersi, başarılı olduğunda bunu sadece kendi çabasına değil, aynı zamanda Allah'ın nasibine bağlamaktır.

Tevekkülün Hayata Yansımaları: Nasıl Geliştirilir?

Tevekkül, zamanla geliştirilebilen bir ahlaktır. Bunu güçlendirmek için:

• Dua ve Zikir: Allah ile bağını güçlendiren ibadetler, tevekkül hissini artırır. Allah'ın her şeyi bildiğine ve gücünün her şeye yettiğine olan inanç, tevekkülün temelidir. Günlük zikirleri artırmak, özellikle zor zamanlarda yapılan dualar, iç huzuru sağlar.
• Sebep-Sonuç İlişkisini Anlamak: Her şeyin bir sebebi olduğunu ve bu sebeplerin de Allah tarafından yaratıldığını kavramak önemlidir. Bir konuda başarıya ulaşmak için gereken sebepleri yerine getirdikten sonra, sonucunu O'na bırakmak gerekir.
• Mevcut Durumu Kabullenmek: Hayatta her zaman istediğimiz olmaz. Bu noktada, mevcut durumu kabullenmek, "Olması gereken oldu" diyebilmek, tevekkülün önemli bir parçasıdır. Bu, pasiflik değil, akıl ve irade sınırlarını aştığını kabul etmektir.
• Güven Eşrefi Mahlukat Olmak: İnsanın kendisini diğer canlılardan üstün gören, aklı ve iradesi olan bir varlık olduğunu hatırlamak, tevekkülün yanlış anlaşılmasını önler. Sorumluluk almaktan kaçmak tevekkül değil, acizliktir.

Deneyimlerime göre, tevekkül, hayatın iniş çıkışlarında seni sarsılmaktan alıkoyan güçlü bir manevi zırhtır. Sadece bireysel yaşamda değil, toplumsal olaylar karşısında da bu anlayışa sahip olmak, panik yerine sağduyu ile hareket etmemizi sağlar.