Temlikli satış ne demek?

Temlikli Satış Nedir, Nasıl İşler?

Temlikli satış, bir alacaklı (temlik eden) tarafından, sahip olduğu bir alacağın, bir başka kişiye (temlik alan) devredilmesi işlemidir. Yani elindeki alacağı, senet, çek gibi bir belgeyle başkasına satmak gibi düşünebilirsin. Bu işlemle birlikte, o alacağı tahsil etme hakkı da yeni sahibine geçmiş olur. Genellikle nakit ihtiyacı olan kişi, elindeki tahsil edilmemiş bir alacağı iskonto oranında (genellikle daha düşük bir fiyata) temlik eder.

Temlikli Satışın Temel Unsurları ve İşleyişi

Temlikli satışın birkaç önemli unsuru var:

• Temlik Eden: Alacağı devreden kişi veya kurum. Örneğin, bir firmanın başka bir firmaya olan alacağını temlik etmesi gibi.
• Temlik Alan: Alacağı devralan kişi veya kurum. Bu genellikle bir finans kuruluşu, özel bir yatırımcı veya o alacağı elde etmek isteyen biridir.
• Temlik Edilen Alacak: Devredilen borç veya alacak. Bu bir çek, senet, fatura veya başka bir alacak hakkı olabilir.
• Temlik Sözleşmesi: Bu devir işlemini resmiyete döken yazılı anlaşmadır. Bu sözleşmede alacağın miktarı, devir bedeli, tarafların bilgileri ve diğer önemli şartlar belirtilir.

Deneyimlerime göre, en sık karşılaşılan durumlar şunlardır:

• Çek veya Senet Temliki: Bir firmanın vadeli çekini veya senedini, vadesi gelmeden nakde çevirmek istemesi durumunda bankaya veya bir finans kuruluşuna temlik etmesi. Örneğin, 100.000 TL'lik bir çeki, 95.000 TL'ye temlik ederek hemen nakit elde edebilir. Aradaki 5.000 TL, bankanın veya finans kuruluşunun karı ve risk primi olur.
• Fatura Temliki: Özellikle KOBİ'lerin tedarik zinciri finansmanında faturalarını bir finans kuruluşuna temlik ederek erken tahsilat yapması. Bu, işletmelerin nakit akışını düzenlemesine yardımcı olur.

Temlikli Satışın Avantajları ve Dezavantajları

Temlikli satışın hem senin hem de karşı tarafın için bazı avantajları ve dezavantajları var:

Avantajları:

• Hızlı Nakit Akışı: En büyük avantajı, vadesi gelmemiş alacaklarını erkenden nakde çevirme imkanı sunmasıdır. Bu, acil nakit ihtiyacını karşılamak için etkili bir yoldur.
• Finansman Kolaylığı: Özellikle bankacılık sistemiyle yapılan temliklerde, geleneksel kredi yöntemlerine göre daha hızlı ve bazen daha kolay bir finansman sağlama yolu olabilir.
• Riskin Devri: Temlik alan taraf, alacağın tahsilatı riskini de üstlenmiş olur. Eğer borçlu ödeme yapmazsa, bu durum genellikle temlik alan tarafı doğrudan etkilemez (temlik edenin teminat sorumluluğu olup olmadığına bağlı olarak değişir).

Dezavantajları:

• İskonto Oranı: Alacağını temlik ederken, genellikle nominal değerinin altında bir fiyata satarsın. Bu aradaki fark, senin için bir maliyettir. Örneğin, 100.000 TL'lik bir alacağı 90.000 TL'ye temlik edersen, 10.000 TL'yi kaybetmiş olursun.
• İtibar ve Kredi Notu Etkisi: Sürekli olarak alacaklarını temlik etmek, sektörde veya finans kuruluşları nezdinde itibarını zedeleyebilir ve kredi notunu olumsuz etkileyebilir.
• Teminat Yükümlülüğü (Nitelikli Temlik): Eğer temlik "teminatlı temlik" (nitelikli temlik) ise, yani borçlunun ödeme yapmaması durumunda temlik eden tarafın alacağı geri ödeme yükümlülüğü varsa, bu risk sana geri döner. Bu nedenle sözleşme detaylarını dikkatlice incelemelisin.

Pratik İpuçları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Temlikli satış yaparken şunlara dikkat etmelisin:

• Temlik Sözleşmesini Dikkatlice Oku: Sözleşmede yer alan tüm maddeleri, özellikle alacağın teminatlı mı yoksa teminatsız mı temlik edildiğini, tahsilat başarısız olursa sorumluluğun ne olacağını çok iyi anladığından emin ol. Bir hukukçuya danışmak faydalı olabilir.
• Temlik Alan Kurumu Araştır: Güvenilir ve lisanslı finans kuruluşlarıyla çalışmak, olası dolandırıcılıkları önler.
• İskonto Oranını Karşılaştır: Farklı bankalardan veya finans kuruluşlarından teklif alarak en uygun iskonto oranını bulmaya çalış. Küçük bir fark bile zamanla büyük bir maliyet yaratabilir.
• Alacağın Niteliğini Gözden Geçir: Temlik edeceğin alacağın tahsil edilebilirliği yüksek mi, borçlu güvenilir mi, bunları değerlendir. Tahsilatı şüpheli bir alacağı temlik etmek, zararını daha da artırabilir.

Deneyimlerime göre, temlikli satış, doğru şekilde ve doğru zamanlarda kullanıldığında harika bir finansman aracı olabilir. Ancak, her finansal işlemde olduğu gibi, riskleri ve maliyetleri de göz önünde bulundurmak, gelecekteki itibarını korumak açısından çok önemli.