Kim Soru sıfatı mıdır?
"Kim Soru" Sıfat mıdır?
Hemen konuya girelim: "Kim" sorusu tek başına bir sıfat değildir. Ama işin içine girdiğinde sıfatlaşabilir. Bunu anlamak için önce sıfatın ne olduğunu hatırlayalım. Sıfat, isimlerin önüne gelerek onları niteleyen veya belirten kelimelerdir. Renk, durum, sayı, yer gibi özelliklerini anlatırlar.
Şimdi "kim" kelimesine bakalım. "Kim" sorusu, bir şahsa veya topluluğa yönelik bir soru sorduğumuzda karşımıza çıkar. Tek başına bir isim veya zamir değildir. Ancak...
"Kim" Kelimesinin Sıfatlaşma Potansiyeli
Deneyimlerime göre, "kim" kelimesi bir isimle birlikte kullanıldığında sıfat görevi üstlenebilir. Bu durum, kelimeyi bir belirteç gibi kullanmamızla ilgilidir. Örneğin:
- "Kim insan?" sorusunda "kim", "insan" ismini belirlemeye yönelik bir soru edatıdır.
- "Kim haklı?" dediğimizde, "haklı" kelimesi bir durum bildirir ve "kim" bu durumu hangi kişiye ait olduğunu sorarak belirler.
Burada "kim" kelimesi, "hangi" veya "ne" gibi belirteç sıfatların işlevine benzer bir rol üstlenir. Ancak "kim" kelimesinin asıl görevi soru zamiri olmaktır. Soru zamirleri, cümlede ismin yerini tutar ve soru sorar. "Kim geldi?" cümlesinde "kim" kelimesi, gelen kişinin adının yerine geçmiştir.
"Kim" ve Belirteç Sıfatlar Arasındaki Fark
Belirteç sıfatlar (işaret, sayı, soru, ilgi sıfatları gibi) her zaman bir ismin önüne gelir ve onu belirtir. "Bu kitap", "iki elma", "hangi gün?" gibi. Buradaki "hangi" bir soru sıfatıdır.
"Kim" kelimesi ise genellikle bir eylemle veya durumla ilişkilendirilir ve sorunun muhatabını belirler. Örneğin:
- "Kim yaptı?" burada "kim" soru zamiridir, yapan kişiyi sorar.
- "Kim kazanacak?" yine bir soru zamiri.
Ancak, bir cümlenin yapısını değiştirdiğimizde "kim" farklı bir rol üstlenebilir. Mesela, dolaylı tümleç olarak kullanıldığında:
- "Bana kim olduğunu söyledi." cümlesinde "kim olduğunu" bir isim-fiil grubu oluşturmuş ve bu grup cümlenin nesnesi olmuş.
Bu örnekler, "kim" kelimesinin dilimizdeki esnekliğini gösteriyor. Kendi başına bir sıfat olmasa da, bağlama göre sıfat benzeri bir belirleme işlevi görebiliyor.
Pratik İpucu: Cümle Yapısına Dikkat!
Eğer "kim" kelimesinin sıfat mı yoksa zamir mi olduğunu anlamakta zorlanırsan, şu basit yöntemi dene: Kelimeyi bir isimle birlikte kullanmayı dene. Eğer isimle birlikte kullanıldığında o ismi niteliyorsa veya belirtiyorsa, o zaman sıfatlaşmıştır diyebilirsin. Örneğin, "kim adam" diye bir kullanım dilimizde yaygın değildir. Ama "kim geldi?" sorusunda "kim" açıkça bir zamirdir.
Unutma, dil canlı bir yapıdır ve kelimeler farklı işlevlerde karşımıza çıkabilir. "Kim" kelimesinin kökeni ve temel görevi soru zamiri olsa da, cümlenin akışına göre belirteç sıfatların alanına da girebilir.