Bitki ve hayvan hücresi nasıl ayrılır?
Bitki ve Hayvan Hücresi: Temel Farklar
Merhaba! Bitki ve hayvan hücresi arasındaki o ince çizgiyi merak edenler için buradayım. Tecrübelerime göre, bu iki temel canlı birimini ayırt etmek aslında göründüğünden daha kolay. Gelin, doğrudan detaylara dalalım.
- Hücre Duvarı: Bitkinin Zırhı, Hayvanın Esnekliği
Bir hücreyi ilk gördüğünüzde, onu bitki mi yoksa hayvan hücresi mi olduğuna karar vermede en belirgin ipucu hücre duvarıdır. Bitki hücrelerinin hepsinde, selülozdan yapılmış sert bir hücre duvarı bulunur. Bu duvar, bitkiye hem şekil verir hem de onu dış etkenlere karşı korur. Düşünsene, bir ağacın gövdesindeki o sağlamlık büyük ölçüde bu hücre duvarından geliyor. Hayvan hücrelerinde ise böyle bir yapı bulunmaz. Bizim hücrelerimizin etrafında sadece ince ve esnek bir hücre zarı vardır. Bu esneklik sayesinde hayvan hücreleri şekil değiştirebilir, örneğin akyuvarların vücudumuzda dolaşırken farklı şekillere girmesi gibi.
* Bitki hücresi: Selüloz yapılı sert hücre duvarı var. Bu ona dikdörtgenimsi bir şekil verir.
* Hayvan hücresi: Hücre duvarı yok, sadece hücre zarı var. Bu da ona daha yuvarlak veya düzensiz bir şekil kazandırır.
- Kloroplast: Bitkinin Güneş Enerjisi Fabrikası
En büyük farklardan biri de beslenme biçimlerinden kaynaklanıyor. Bitkiler kendi besinlerini üretirler; buna fotosentez diyoruz, değil mi? İşte bu mucizevi olayın gerçekleştiği yer kloroplastlardır. Bu minik yeşil organeller, ışık enerjisini kullanarak karbondioksit ve suyu şekere dönüştürür. Bu yüzden bitkiler yeşil görünür! Hayvan hücrelerinde ise kloroplast bulunmaz. Biz besinlerimizi dışarıdan hazır olarak alırız. Bu, milyonlarca yıllık evrim sürecinin bir sonucudur. Senin bir hayvan hücresinde kloroplast araman boşuna olacaktır.
* Bitki hücresi: Fotosentez için gerekli kloroplastlara sahiptir.
* Hayvan hücresi: Kloroplastları yoktur.
- Koful: Bitkinin Büyük Su Deposu, Hayvanın Küçük Depoları
Hücrenin içinde, içine bir şey depolayan kesecikler vardır, bunlara koful denir. Bitki hücrelerinde genellikle tek ve büyük bir merkezi koful bulunur. Bu koful, hücrenin su dengesini sağlar, bitkinin dik durmasına yardımcı olur ve hatta atık maddeleri depolayabilir. Hatta bazen hücrenin hacminin %30 ila %80’ini kaplayabilir! Hayvan hücrelerinde ise koful olsa da genellikle küçüktür ve sayıca fazladır. Bunlar daha çok besin taşıma, atık maddeleri dışarı atma gibi geçici görevler üstlenir. O büyük, merkezi koful bitkiye özgü bir yapıdır.
* Bitki hücresi: Genellikle büyük, merkezi bir kofula sahiptir.
* Hayvan hücresi: Küçük ve çok sayıda kofula sahip olabilir.
- Sentriyoller: Hayvan Hücresinin Hareket Liderleri
Bölünme sırasında hücrelerin nasıl ayrılacağını yöneten önemli yapılar vardır: sentrozomlar ve sentriyoller. Hayvan hücrelerinde, hücre bölünmesinde rol alan sentriyoller bulunur. Bu yapılar, kromozomların doğru kutuplara çekilmesine yardımcı olur. Bitki hücrelerinde ise sentriyoller genellikle bulunmaz. Bitkilerin hücre bölünme mekanizmaları biraz daha farklıdır ve bu olmadan da gayet iyi işlerini hallederler.
* Bitki hücresi: Sentriyoller genellikle yoktur.
* Hayvan hücresi: Hücre bölünmesinde görev alan sentriyollere sahiptir.
Bu temel farkları bilmek, mikroskop altında bir hücreyi gördüğünüzde onun kimliğini çözmen için harika bir başlangıç noktası olacaktır. Başarılar!