Tibia kemiği neden ağrır?
Tibia Kemiğinde Ağrı: Neden Olur ve Ne Yapmalı?
Bacaklarının ön kısmında, tam da kaslarının altında hissettiğin o derin, bazen keskin ağrı tanıdık geliyordur sana. Tibia kemiği, yani kaval kemiği, üzerine binen yük nedeniyle oldukça hassas bir bölge. Deneyimlerime göre bu ağrının pek çok sebebi var ve çoğu zaman ani bir olaydan ziyade, biriken küçük etkilerin sonucu oluyor.
- Aşırı Kullanım ve Stres Kırıkları
En sık karşılaşılan nedenlerden biri bu. Özellikle koşucu dizisi, basketbol, voleybol gibi sürekli zıplama ve iniş gerektiren sporlarla uğraşanlarda görülür. Tibia kemiğine binen tekrarlayan stres, küçük çatlaklara yol açabilir. Bu çatlaklar başlangıçta fark edilmeyebilir ama zamanla kemiğin yapısını bozarak daha belirgin bir ağrıya neden olur. Özellikle antrenman yoğunluğunu birdenbire artıranlar veya uygun olmayan zeminlerde spor yapanlar risk altında. Örneğin, hiç koşmayan birinin aniden 10 kilometre koşmaya başlaması gibi.
Belirtileri: Genellikle ağrı, aktivite sırasında başlar ve dinlenince azalır. Ancak ilerledikçe dinlenirken de hissedilebilir hale gelir. Hassas bir bölgede şişlik ve hassasiyet de eşlik edebilir. Bir spor hekimi röntgen çektirmeni önerebilir, ancak erken evrelerde stres kırıkları röntgende her zaman görünmeyebilir. Kemik sintigrafisi veya MR gibi daha hassas yöntemler gerekebilir.
- Shin Splints (İncik Sızısı)
Shin splints, tibianın iç kenarında, genellikle ayak bileğinden dize kadar olan bölgede hissedilen bir ağrıdır. Bu durum, tibianın çevresindeki kasların, tendonların ve periostun (kemik zarı) iltihaplanması sonucu oluşur. Aşırı kullanımın bir başka yüzü de diyebiliriz. Ayak yapısındaki problemler, örneğin düz tabanlık veya aşırı içe basma (pronasyon), bu duruma zemin hazırlayabilir. Uygun olmayan spor ayakkabıları da önemli bir faktördür. Ayak tabanında destekleyici, şok emici özelliği olmayan ayakkabılarla uzun süre yürümek veya koşmak da risk oluşturur.
Belirtileri: Genellikle koşu veya zıplama gibi aktiviteler sırasında başlar, ancak zamanla daha sürekli hale gelebilir. Etkilenen bölgede hassasiyet ve bazen hafif şişlik görülebilir. Ağrı, genellikle aktivite sonrası daha belirgindir.
- Periferik Arter Hastalığı (PAD) ve Sinir Sıkışmaları
Daha az yaygın olmakla birlikte, bacaklardaki kan dolaşımı sorunları veya sinir sıkışmaları da tibia bölgesinde ağrıya neden olabilir. Periferik arter hastalığında, bacaklara giden kan akışı azalır. Bu durum, özellikle yürüme sırasında kaslara yeterli oksijen gitmemesine yol açar ve kramplı bir ağrı olarak hissedilir. Tibia bölgesinde de bu tür bir ağrı yaşanabilir. Benzer şekilde, siyatik sinir gibi bacaklara yayılan sinirlerin sıkışması da tibia bölgesinde yanma, karıncalanma veya derin bir ağrı hissine neden olabilir.
Belirtileri: PAD'de ağrı genellikle yürüme ile başlar ve dinlenince geçer (claudication intermittens). Soğuk ayaklar, renk değişiklikleri de eşlik edebilir. Sinir sıkışmalarında ise ağrı, yanma, karıncalanma, uyuşma gibi farklı duyumlarla birlikte görülebilir ve pozisyona göre değişebilir.
Pratik İpuçları ve Öneriler
* Yavaş Başla ve Kademe Kademe Artır: Antrenmanlarına yeni başlıyorsan veya bir spora ara verdikten sonra dönüyorsan, yoğunluğu ve süreyi yavaş yavaş artır. Haftada %10'dan fazla artıştan kaçın.
* Doğru Ayakkabı Seçimi: Spor yapacağın aktiviteye uygun, iyi yastıklamalı ve destekleyici ayakkabılar tercih et. Ayakkabılarını düzenli olarak değiştir; genellikle koşu ayakkabılarının ömrü 500-800 kilometredir.
* Esne ve Güçlen: Tibianın çevresindeki kasları düzenli olarak esnetmek (özellikle baldır kasları) ve güçlendirmek (örneğin, ayak bileği egzersizleri) faydalıdır. Ayakta dururken ayak parmaklarını yukarı doğru çekip indirme egzersizleri tibia ön kaslarını çalıştırır.
* Buz Uygulaması: Ağrılı bölgeye günde birkaç kez 15-20 dakika buz uygulamak iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
* Dinlenme: Ağrı başladığında zorlamaktan kaçın. Vücudunu dinle. Ağrı geçene kadar spora ara vermek genellikle en iyisidir.
* Zemin Seçimi: Mümkünse sert beton zeminler yerine daha yumuşak zeminlerde (toprak yol, tartan pist) spor yapmaya çalış.
* Doktora Danış: Ağrı şiddetliyse, dinlenmeyle geçmiyorsa veya bacaklarında dolaşım veya sinir sistemi ile ilgili başka belirtiler varsa mutlaka bir doktora veya fizyoterapiste başvur. Kendi kendine teşhis koymak yerine uzman görüşü almak en doğrusudur.