Makale için kaynakça nasıl yazılır?

Makale Kaynakçasını Doğru Yazmanın Püf Noktaları

Kaynakça dediğin, bir makalenin kimliğini taşıyan pusulasıdır. Okuyucunun seni okurken nereye kadar gitmesi gerektiğini, senin o bilgiye nasıl ulaştığını gösterir. Eğer kaynakçanı eksik, yanlış ya da tutarsız yazarsan, o zaman okuyucunun gözünde güvenilirliğin bir anda yerle bir olabilir. Deneyimlerime göre, çoğu akademisyen ve yazarın kafasını karıştıran nokta burası. Ama aslında sanıldığı kadar karmaşık değil. İşte sana birkaç temel prensip ve pratik öneri:

1. Tutarlılık Her Şeydir: Hangi Stili Seçmeli ve Ona Sadık Kalmalı?

Kaynakça yazarken en sık yapılan hata, farklı stilleri birbirine karıştırmak veya bir makale içinde bile tutarsızlıklar sergilemektir. Akademik dünyada genellikle belli başlı stil rehberleri kullanılır. Bunların en bilinenleri şunlardır:

* APA (American Psychological Association) Stili: Özellikle sosyal bilimler, psikoloji, eğitim gibi alanlarda sıkça kullanılır. Yazarların ve yayın yıllarının ön plana çıktığı bir stildir. Örneğin bir kitap için APA stilinde kaynakça girdisi şöyle görünebilir:

Yazar, A. A. (Yıl). Kitabın Adı. Yayınevi.

Bir dergi makalesi ise şöyle olur:

Yazar, A. A., & Yazar, B. B. (Yıl). Makalenin başlığı. Derginin Adı, Cilt(Sayı), sayfa aralığı. DOI

* MLA (Modern Language Association) Stili: Edebiyat, dilbilim, güzel sanatlar gibi beşeri bilimlerde tercih edilir. Yazarın soyadı ve sayfa numarasının ön planda olduğu bir sistem kullanır.

Yazarın Soyadı, Adı. Kitabın Adı. Yayınevi, Yıl.

Yazarın Soyadı, Adı. "Makalenin Başlığı." Derginin Adı, Cilt, Sayı, Yıl, sayfa aralığı.

* Chicago Stili: Hem yazar-tarih hem de dipnot/sonnot sistemleri sunar. Tarih, sanat tarihi, mimarlık gibi alanlarda yaygındır.

1. Bilgilerin Doğruluğu ve Eksiksizliği: Kim Nerede Ne Zaman Yayımlamış?

Kaynakçandaki her bir bilgi, okuyucunun o kaynağa ulaşmasını sağlamalıdır. Yani bir makalede referans verdiğin her eser, kaynakçanda yer almalı ve doğru bilgilerle donatılmalı.

* Yazar Bilgileri: Yazarın adı ve soyadının doğru yazıldığından emin ol. Birden fazla yazarı varsa, her birini stil rehberine uygun şekilde ekle. Örneğin APA stilinde ilk altı yazarı belirtip yedinci ve sonrasını "ve ark." şeklinde gösterebilirsin.

* Yayın Yılı: Eserin basıldığı yıl doğru olmalı. Bazı çevrimiçi kaynaklarda bu bilgi eksik olabilir. Bulabiliyorsan mutlaka ekle.

* Eserin Adı: Kitap veya makale başlıkları doğru yazılmalı. Dergi makalelerinde derginin adı italik, makalenin adı ise normal yazılır (APA stilinde). Başlıkların büyük/küçük harf kurallarına dikkat et.

* Yayın Bilgileri: Kitaplar için yayınevinin adı ve yeri, dergiler için derginin adı, cilt, sayı ve sayfa numaraları eksiksiz olmalıdır. Online kaynaklar için DOI (Digital Object Identifier) veya erişim tarihi ve URL'si çok önemlidir. DOI, kaynağın kalıcı bir kimliğidir ve özellikle dergi makalelerinde mutlaka yer almalı. Birçok akademik dergi, DOI'yi makalenin ilk sayfasında veya web sitesinde belirtir.

1. İncelik ve Dikkat: Noktalama İşaretleri, Girintiler ve Alfabetik Sıralama

Kaynakça listesi, sadece bilgi yığını değildir; aynı zamanda belirli bir düzene ve estetiğe sahiptir.

* Alfabetik Sıralama: Kaynakçadaki tüm eserler, yazarların soyadına göre alfabetik olarak sıralanır. Aynı soyada sahip birden fazla yazar varsa, bu durumda adlarına göre sıralama yapılır.

* Girintileme (Asılı Girinti): Birçok stil rehberinde, kaynakça maddelerinin ilk satırı sayfanın sol kenarında başlar, sonraki satırlar ise belirli bir girintiyle yazılır. Bu, okuyucunun farklı kaynakları daha rahat ayırt etmesini sağlar. Örneğin, APA stilinde bu girinti genellikle yarım inç (yaklaşık 1.27 cm) olur.

* Noktalama İşaretleri: Nokta, virgül, eğik çizgi (slash) gibi noktalama işaretleri, stil rehberine göre yerli yerinde kullanılmalıdır. Bu işaretlerin yanlış veya eksik kullanımı, kaynağın okunabilirliğini olumsuz etkiler. Örneğin, APA stilinde yazar soyadı ve adından sonra bir nokta gelir, kitabın adından sonra da bir nokta konulur.

1. Çevrimiçi Kaynaklar ve Modern Kanıtlar

Günümüzde akademik yayınların büyük bir kısmı dijital ortamda gerçekleşiyor. Bu da kaynakça yazımında bazı ek dikkat noktaları getiriyor.

* DOI ve URL: Eğer bir makalenin DOI'si varsa, bu bilgiyi mutlaka ekle. DOI olmayan veya sadece web sitelerinde bulunan kaynaklar için ise tam URL'yi ve erişim tarihini belirtmek önemlidir. URL'ler, zamanla değişebileceği için erişim tarihini vermek, kaynağın o anda orada olduğunu teyit eder.

* Çevrimiçi Dergiler ve E-Kitaplar: Çevrimiçi dergilerde makalelerin dijital sürümleriyle birlikte PDF'leri de bulunabilir. Hangi formatı kullandığın değil, kaynağın kendisidir önemli olan. Ancak çevrimiçi bir kaynaktan alıntı yapıyorsan, o kaynağın güncelliğini ve güvenilirliğini de sorgulaman gerekir. 1998'den beri yayında olan bir web sitesi ile geçen hafta yayına giren bir blog arasındaki güvenilirlik farkı büyüktür.

* Yayınlanmamış Eserler: Ön baskı (pre-print) makaleler, konferans bildirileri veya raporlar gibi yayınlanmamış eserleri de kaynak gösteriyorsan, bunların tam adını, yazarlarını ve nerede bulunduğunu (örn. arXiv, kurum web sitesi) net bir şekilde belirtmelisin.