Moğolları Anadolu'da kim durdurdu?

13. yüzyıl, Anadolu için çalkantılı ve zorlu bir dönemdi. Doğu'dan yükselen Moğol İmparatorluğu, önüne çıkan her şeyi ezip geçerek batıya doğru ilerliyordu. Anadolu Selçuklu Devleti ise bu güçlü tehdit karşısında zayıflamış ve bölünmüştü. Peki, bu amansız ilerleyişi Anadolu'da kim durdurdu? Bu sorunun cevabı tek bir kahraman veya olayla sınırlı değil, aksine birçok faktörün ve aktörün bir araya gelmesiyle mümkün oldu.

Anadolu Selçuklu'nun Direnişi ve Zayıflaması

Moğol istilası, Anadolu Selçuklu Devleti için büyük bir yıkım olmuştu. 1243 Kösedağ Savaşı'nda alınan ağır yenilgi, devletin Moğol hakimiyetine girmesine neden oldu. Ancak bu, Anadolu'daki direnişin tamamen sona erdiği anlamına gelmiyordu. Selçuklu sultanları, Moğollar'a bağlı olarak hüküm sürmeye devam etseler de, iç karışıklıklar ve taht kavgaları devleti iyice sarstı. Beylikler dönemi olarak bilinen bu süreçte, Anadolu toprakları küçük ve bağımsız beyliklere bölündü. Bu beylikler, hem Moğol baskısına hem de kendi aralarındaki rekabete karşı mücadele etmek zorunda kaldılar.

Beyliklerin Yükselişi ve Mücadelesi

Anadolu'nun dört bir yanında kurulan beylikler, Moğol istilasına karşı direnişin önemli merkezleri haline geldi. Özellikle Karamanoğulları, Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları ve Osmanlılar gibi beylikler, bulundukları bölgelerde güçlenerek Moğol etkisini kırmaya çalıştılar. Bu beylikler, sadece askeri olarak değil, aynı zamanda kültürel ve ekonomik olarak da önemli gelişmeler kaydettiler. Türk dilini ve kültürünü koruyarak, Anadolu'nun yeniden toparlanmasına katkıda bulundular.

Memlük Sultanlığı'nın Rolü

Anadolu'nun güneyinde yer alan Memlük Sultanlığı, Moğol ilerleyişine karşı önemli bir set oluşturdu. 1277 yılında Elbistan Savaşı'nda Moğol ordusunu yenilgiye uğratan Memlük Sultanı Baybars, Anadolu'da büyük bir moral kaynağı oldu. Baybars'ın bu zaferi, Anadolu beyliklerinin direncini artırdı ve Moğol hakimiyetinin zayıflamasına katkı sağladı. Memlükler, Anadolu'daki beyliklerle ittifaklar kurarak Moğol tehdidine karşı ortak bir cephe oluşturmaya çalıştılar.

Sonuç olarak, Moğolları Anadolu'da durduran tek bir güç veya olay değildi. Anadolu Selçuklu'nun direnişi, beyliklerin mücadelesi ve Memlük Sultanlığı'nın desteği gibi birçok faktörün bir araya gelmesiyle Moğol ilerleyişi yavaşlatıldı ve durduruldu. Bu süreçte Anadolu, büyük yıkımlar yaşasa da, Türk kültürü ve kimliğini koruyarak yeniden toparlanma fırsatı buldu. Beylikler döneminin ardından yükselen Osmanlı İmparatorluğu ise, bu direnişin ve mücadelenin bir sonucu olarak ortaya çıktı ve Anadolu'nun yeni sahibi oldu.