Çatalhöyük hangi döneme aittir?

05.03.2025 0 görüntülenme

Çatalhöyük, Neolitik döneme ait, günümüzden yaklaşık 9000 yıl öncesine uzanan, insanlık tarihinin en önemli yerleşim yerlerinden biridir. Çatalhöyük, sadece Türkiye'nin değil, tüm dünyanın göz bebeği olan, erken yerleşik hayata dair benzersiz bilgiler sunan bir arkeolojik alandır. Peki, bu etkileyici antik kent tam olarak hangi döneme aittir ve onu bu kadar özel yapan nedir?

Çatalhöyük'ün Tarihi Derinlikleri: Neolitik Dönem

Çatalhöyük, kesin olarak Neolitik döneme aittir. Bu dönem, yaklaşık olarak MÖ 7500 ile MÖ 5700 yılları arasını kapsar. Neolitik dönem, insanlık tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır çünkü bu dönemde insanlar avcı-toplayıcı yaşam tarzından yerleşik hayata geçmeye başlamışlardır. Tarımın keşfi, hayvanların evcilleştirilmesi ve ilk köylerin kurulması gibi gelişmeler Neolitik dönemin belirgin özelliklerindendir. Çatalhöyük de bu geçiş sürecini en iyi şekilde yansıtan nadir örneklerden biridir.

Çatalhöyük'teki kazılar, bu dönem insanlarının yaşam tarzları, inançları ve sosyal yapıları hakkında önemli ipuçları sunmaktadır. Evlerin bitişik nizamda inşa edilmesi, girişlerin çatılardan yapılması, duvar resimleri ve ölülerin evlerin tabanlarına gömülmesi gibi özellikler, Çatalhöyük kültürünün benzersizliğini ortaya koymaktadır.

Çatalhöyük'ü Özel Kılan Unsurlar

Çatalhöyük'ü diğer Neolitik yerleşimlerden ayıran pek çok özellik bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri şunlardır:

  • Bitişik Nizam Evler: Evler birbirine bitişik inşa edilmiş ve aralarında sokaklar bulunmamaktadır. Ulaşımlar çatılardan sağlanmaktadır.
  • Duvar Resimleri: Evlerin duvarlarına yapılan resimlerde av sahneleri, hayvan figürleri ve geometrik desenler yer almaktadır. Bu resimler, dönemin insanlarının inançları ve yaşam tarzları hakkında önemli bilgiler vermektedir.
  • Ana Tanrıça Kültü: Çatalhöyük'te yapılan kazılarda çok sayıda kadın figürini bulunmuştur. Bu figürinlerin, ana tanrıça kültünün bir parçası olduğu düşünülmektedir.
  • Ölü Gömme Adetleri: Ölüler, evlerin tabanlarına gömülmekte ve bazı durumlarda üzerlerine kırmızı toprak serpilmektedir. Bu adet, ölümden sonra yaşama olan inancı göstermektedir.

Çatalhöyük, UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilmiştir ve her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Bu antik kent, insanlık tarihine ışık tutan ve geçmişimizi anlamamıza yardımcı olan paha biçilmez bir hazinedir.

Çatalhöyük, Neolitik dönemin en çarpıcı örneklerinden biri olarak, insanlığın yerleşik hayata geçiş sürecini anlamamızda bize rehberlik ediyor. Bu eşsiz arkeolojik alan, geçmişimizi keşfetmek ve insanlık tarihinin derinliklerine yolculuk yapmak isteyen herkes için mutlaka görülmesi gereken bir yerdir.