Bilgisayarı nasıl format atılır?

Bilgisayarını Yeniden Doğurmak: Format Atma Rehberi

Bilgisayarın yavaşladı mı, garip hatalar mı vermeye başladı, yoksa sadece tertemiz bir başlangıç mı yapmak istiyorsun? Kardeşim, format atmak tam da bu işler için biçilmiş kaftan. Deneyimlerime göre, doğru adımlarla yapıldığında bilgisayarını adeta sıfırlayıp ilk günkü performansına kavuşturabilirsin. Hadi gel, bu işi nasıl halledeceğimizi adım adım inceleyelim.

  1. Hazırlık: Kaybedecekleriniz ve Kurtaracaklarınız

Format atmak demek, bilgisayarındaki her şeyi silmek demek. Bu yüzden en önemli adım, yedekleme. Kişisel dosyaların, fotoğrafların, belgelerin, oyun kayıtların… Hepsi bir anda yok olabilir. Bu yüzden:

  • Önemli Dosyalar: Fotoğraflarını, videolarını, önemli belgelerini ve sevdiğin müzikleri bir harici diske, USB belleğe veya bulut depolama servislerine (Google Drive, Dropbox, OneDrive gibi) kopyala. En azından 100 GB civarında bir alana ihtiyacın olabilir, bu senin kullanımına göre değişir.
  • Program Lisansları ve Kurulum Dosyaları: Kullandığın ücretli programların lisans anahtarlarını ve kurulum dosyalarını da bir kenara ayır. Bazı programlar için e-posta adreslerine gönderilen onay kodları bile önemli olabilir.
  • Sürücü (Driver) Yedeklemesi: Özellikle ekran kartı, ses kartı ve ağ kartı sürücülerini yedeklemek sonradan işini çok kolaylaştırır. Bu sürücüleri genellikle Driver Booster gibi programlarla veya üretici web sitelerinden kolayca indirebilirsin.

Bu hazırlıklar, format sonrası "Eyvah, şunu kaybettim!" demeni engeller. Güven bana, bu pişmanlığı yaşamak istemezsin.

  1. Format İşlemi: İşletim Sistemini Yeniden Kurmak

Artık hazırsın. Format atmak için ihtiyacın olan şey, kurmak istediğin işletim sisteminin kurulum medyası. Bu genellikle bir USB bellek veya DVD olur.

  • USB Bellek Hazırlama: En yaygın yöntem budur. 8 GB veya daha büyük bir USB belleğe, Rufus gibi bir araç kullanarak Windows veya Linux ISO dosyasını yazdırabilirsin. Bu işlem, USB belleğini "bootable" hale getirir, yani bilgisayarın bu bellekten başlayabilir.
  • BIOS/UEFI Ayarları: Bilgisayarını yeniden başlattığında, genellikle F2, F10, F12 veya DEL tuşlarından biriyle BIOS/UEFI ayarlarına girmen gerekir. Burada, bilgisayarın ilk olarak USB bellekten veya DVD'den başlatılmasını sağlayacak şekilde boot sırasını değiştirmelisin. Bu ayar, bilgisayarın markasına ve modeline göre değişiklik gösterebilir, internette kısa bir arama ile modeline özel ayarları bulabilirsin.
  • Kurulum Ekranı: Bilgisayar USB bellekten başladığında, işletim sisteminin kurulum ekranı gelecektir. Burada dil, saat ve klavye ayarlarını seçtikten sonra, diski biçimlendirme bölümüne geleceksin.
  • Disk Biçimlendirme: İşte burası kritik. Bilgisayarında birden fazla disk bölümü olabilir. Genellikle C: sürücüsü olarak bildiğin ana bölümü (veya tamamen temizlemek istediğin bölümü) seçip "Biçimlendir" seçeneğine tıklamalısın. Bu işlem, seçtiğin bölümdeki tüm verileri silecektir. Yanlış bölümü biçimlendirmemeye çok dikkat et!
  • Kurulumu Tamamlama: Biçimlendirme sonrası, işletim sistemi kurulumuna devam edebilirsin. Gerekli adımları takip ederek kurulumu tamamla. Bu süreç genellikle 20-40 dakika sürer.

  1. Kurulum Sonrası: Yeni Başlayanlar İçin Neler Gerekli?

İşletim sistemini kurdun, harika! Ama bu sadece başlangıç. Şimdi bilgisayarını kullanılabilir hale getirme zamanı.

  • Sürücü Yüklemeleri: En önemli adım bu. Anakart, ekran kartı, ses kartı, ağ kartı gibi donanımların sürücülerini yüklemen gerekiyor. Genellikle Windows, bazı temel sürücüleri otomatik olarak yükler ancak en iyi performansı almak için üreticilerin web sitelerinden (NVIDIA, AMD, Intel, Realtek gibi) en güncel sürücüleri indirip kurmalısın. Ekran kartı sürücüleri özellikle oyun performansı için çok kritiktir.
  • Windows Güncellemeleri: Kurulum sonrası hemen Windows Update'i çalıştır. Bu, sistemindeki güvenlik açıklarını kapatır ve birçok hata düzeltmesini içerir. Bazen 100'den fazla güncelleme çıkabilir, sabırlı olmalısın.
  • Temel Programlar: Tarayıcın (Chrome, Firefox), güvenlik yazılımın (Antivirüs), dosya sıkıştırma programların (WinRAR, 7-Zip) ve diğer sık kullandığın uygulamaları tekrar kur.
  • Yedeklediğin Dosyaları Geri Yükle: En son adım olarak, yedeklediğin dosyaları tekrar bilgisayarına kopyalayabilirsin.

Bu adımları takip ederek bilgisayarını ilk günkü gibi temiz ve hızlı bir hale getirebilirsin. Unutma, düzenli yedekleme ve güvenlik yazılımları her zaman hayati önem taşır!