Bilgisayara Format ne zaman atılır?

Bilgisayara Format Ne Zaman Atılır?

Bilgisayarının performansından memnun değilsen, eskisi gibi hızlı çalışmıyorsa, sürekli takılıyorsa veya garip hatalar veriyorsa, format zamanı gelmiş demektir. Ama format atmadan önce aklında bulunsun, bu işlem tüm verilerini siler. Bu yüzden öncesinde mutlaka yedekleme yapmalısın.

Performans Düşüşü ve Hatalar

Bilgisayarının eskisi gibi hızlı olmadığını fark ettiğinde ilk akla gelen çözümlerden biri format atmak. Zamanla yüklediğin programlar, sildiğin dosyalar, güncellemeler derken işletim sistemin kirlenebiliyor. Bu kirlilik, bilgisayarının yavaşlamasına, programların geç açılmasına, hatta rastgele kapanmalara veya mavi ekran hatalarına (BSOD) neden olabiliyor. Deneyimlerime göre, eğer bilgisayarın eskiden açılışını 5-10 saniyede yapıyorsa ama şimdi 30 saniyeyi aşıyorsa, bu iyi bir gösterge.

Ayrıca, sürekli karşılaştığın hata mesajları da formatın kapıda olduğunun bir işareti. Özellikle:

• "Disk Boş Yer Yok" hatası sürekli çıkıyorsa.
• Programlar "Yanıt Vermiyor" diyerek sık sık kapanıyorsa.
• İşletim sistemi güncellemeleri yüklenirken sorun yaşıyorsan.
• Bilgisayar açılırken uzun süre bekliyorsan.

Virüs ve Kötü Amaçlı Yazılımlar

Antivirüs programları çoğu tehdidi engellese de, bazen bazı zararlı yazılımlar sistemine sızabilir. Bu tür yazılımlar, sistem dosyalarına bulaşarak bilgisayarının performansını ciddi şekilde düşürebilir, verilerini çalabilir veya sistemini kullanılamaz hale getirebilir. Eğer antivirüs programın bile bu tür sorunları çözemiyorsa veya bilgisayarında şüpheli aktiviteler fark ediyorsan (örneğin, bilmediğin programlar çalışıyorsa, internet tarayıcın sürekli farklı bir ana sayfaya yönleniyorsa), format atmak en kesin çözüm olacaktır. Deneyimlerime göre, bir virüs temizleme yazılımı bir dosyanın %90'ını temizlese bile, kalan %10'luk kısım bile sistemini olumsuz etkileyebilir.

Yeni Bir Başlangıç İçin

Bilgisayarını satmayı veya bir başkasına vermeyi düşünüyorsan, format atmak verilerini güvende tutmanın en iyi yoludur. Format, tüm kişisel verilerini, yüklü programlarını ve ayarlarını silerek bilgisayarını ilk günkü haline getirir. Bu sayede yeni sahibi kişisel bilgilerine ulaşamaz.

Ayrıca, yeni bir işletim sistemi sürümüne geçiş yaparken de temiz bir kurulum yapmak her zaman en sağlıklısıdır. Örneğin, Windows 10'dan Windows 11'e geçerken, eski sistem kalıntılarından tamamen kurtulmak için formatlı bir kurulum yapmak, olası uyumluluk sorunlarını da en aza indirecektir. Deneyimlerime göre, bu tür geçişlerde temiz kurulum yapmak, yükseltme (upgrade) yapmaktan daha stabil sonuçlar verir.

Pratik Öneriler

• Yedekleme: Format atmadan önce tüm önemli dosyalarını (fotoğraflar, belgeler, projeler vb.) harici bir hard diske, bulut depolama alanına (Google Drive, Dropbox gibi) veya USB belleğe yedeklediğinden emin ol.
• Sürücüleri (Driver) Kaydet: İnternet bağlantın yoksa veya format sonrası sürücülerini bulmakta zorlanırsan, önemli sürücülerini (ekran kartı, ses kartı, ağ kartı gibi) bir USB belleğe kaydetmen işini kolaylaştırır.
• Lisans Anahtarları: Kullandığın ücretli yazılımların lisans anahtarlarını bir yere not almayı unutma. Format sonrası tekrar yüklerken bunlara ihtiyacın olacak.
• Kurulum Medyası: İşletim sistemini kurmak için bir Windows kurulum USB'si veya DVD'si hazırlamalısın. Microsoft'un kendi web sitesinden kolayca indirebilirsin.