Dansite düşüklüğü nedir?
Dansite Düşüklüğü Nedir?
Dansite düşüklüğü, özellikle kemik yoğunluğu ölçümlerinde karşımıza çıkan bir terim. Basitçe ifade etmek gerekirse, kemiklerinin içindeki süngerimsi dokunun (trabeküler kemik) seyrelmesi, daha az yoğun hale gelmesi anlamına geliyor. Bu durum, kemiklerin daha kırılgan ve kırılmaya daha yatkın olmasına yol açar.
Bunu şöyle düşün: Bir sünger düşün. Dolu dolu ve sıkı bir süngerle, içi boşalmış, seyrelmiş bir süngeri karşılaştır. Dansite düşüklüğü olan kemik, o içi boşalmış sünger gibi. İçindeki mineraller azalmış, yapısal bütünlüğü zayıflamış.
Peki, bunun tıbbi adı ne? Genellikle osteopeni olarak adlandırılır. Osteoporozun bir önceki aşaması diyebiliriz. Osteoporoz ise daha ileri bir durum, kemiklerin çok daha kırılgan hale geldiği evre.
Neden Önemli?
Dansite düşüklüğünün en büyük riski, kırık olasılığını artırması. Özellikle kalça, omurga ve el bileği kırıkları bu durumla daha sık ilişkilendirilir. Yaş ilerledikçe düşme riskimiz artar ve dansite düşüklüğü olduğunda bu düşmeler ciddi sonuçlar doğurabilir. Bir kalça kırığı, özellikle ileri yaşlarda yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen, hatta yaşam süresini kısaltabilen bir durumdur.
Deneyimlerime göre, birçok insan bu durumu ciddiye almıyor çünkü henüz belirgin bir ağrı veya semptom yok. Ancak bu, sessizce ilerleyebilen bir süreç. Kemik yoğunluğu ölçümü (DXA taraması) ile tespit edilir. Bu ölçümlerde T-skoru adı verilen bir değer kullanılır. T-skoru -1 ile -2.5 arasında ise osteopeni (dansite düşüklüğü) olarak değerlendirilir. T-skoru -2.5'in altındaysa osteoporoz söz konusudur.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Dansite düşüklüğüne yol açan birçok faktör var:
- Yaş: En önemli faktörlerden biri. Yaş ilerledikçe kemik yıkımı hızlanabilir.
- Cinsiyet: Kadınlarda menopoz sonrası östrojen seviyelerindeki düşüş nedeniyle daha sık görülür.
- Genetik: Ailede kemik yoğunluğu düşüklüğü veya osteoporoz öyküsü olması riski artırır.
- Beslenme: Yetersiz kalsiyum ve D vitamini alımı kemik sağlığını olumsuz etkiler. Kalsiyum, kemiklerin yapı taşıdır; D vitamini ise kalsiyumun emilimini sağlar.
- Hareketsizlik: Düzenli egzersiz, kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur. Hareketsiz bir yaşam tarzı kemik yoğunluğunu azaltabilir.
- Bazı Tıbbi Durumlar ve İlaçlar: Tiroid problemleri, bazı otoimmün hastalıklar, uzun süreli kortikosteroid kullanımı gibi durumlar kemik yoğunluğunu etkileyebilir.
- Sigara ve Aşırı Alkol Tüketimi: Bu alışkanlıklar da kemik sağlığını olumsuz yönde etkiler.
Ne Yapmalı? Pratik Öneriler
Dansite düşüklüğü teşhisi konduysa veya risk grubundaysan, yapabileceğin şeyler var:
- Beslenmene Dikkat Et: Kalsiyum açısından zengin gıdalar tüket. Süt ürünleri (süt, yoğurt, peynir), yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli), badem, somon gibi balıklar iyi kaynaklardır. Günlük kalsiyum ihtiyacı yaşa ve cinsiyete göre değişmekle birlikte, genellikle kadınlar için günde 1000-1200 mg, erkekler için 1000 mg civarındadır. D vitamini alımını da ihmal etme. Güneş ışığı en iyi D vitamini kaynağıdır ama yeterli olmuyorsa doktorunla konuşarak takviye alabilirsin.
- Egzersiz Yap: Ağırlık taşıyan egzersizler (yürüyüş, koşu, dans, merdiven inip çıkma) ve direnç egzersizleri (ağırlık kaldırma, direnç bantları kullanma) kemiklerini güçlendirir. Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta aerobik egzersiz ve haftada 2-3 gün kas güçlendirici egzersiz önerilir.
- Sigara ve Alkolden Uzak Dur: Bu alışkanlıkları bırakmak veya azaltmak genel sağlığın için de çok önemli.
- Doktorunla İletişimde Kal: Düzenli olarak doktor kontrolüne git. Kemik yoğunluğunu takip ettir. Eğer doktorun uygun görürse, kemik yoğunluğunu artırmaya yardımcı olacak ilaç tedavileri de uygulanabilir.
- Düşme Riskinizi Azaltın: Evde kaygan zeminleri halıflex ile kaplamak, iyi aydınlatma sağlamak, banyolara tutunma barları yerleştirmek gibi önlemlerle düşme riskini azaltabilirsin.
Unutma, dansite düşüklüğü yönetilebilir bir durumdur. Erken teşhis ve doğru önlemlerle kemik sağlığını koruyabilir, daha aktif ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsin.