Zemheri ayı ne zaman başlar?

Zemheri Ayı Ne Zaman Başlar?

Zemheri dendi mi akla buz gibi soğuklar, donan topraklar gelir, değil mi? İşte bu ayın başlangıcını netleştirelim, hatta biraz da derinlemesine bakalım.

Zemheri'nin Miladı ve Anlamı

Zemheri, aslında kışın en sert geçtiği dönemi ifade eden bir isim. Kökeni Farsça’dan geliyor, “zem” yani toprak ve “herev” yani soğuk kelimelerinden türemiş. Yani kelimenin tam anlamıyla "toprağı donduran soğuk" demek. Peki, takvimlerde tam olarak ne zaman başlıyor? Genellikle 22 Aralık Kış Gündönümü ile birlikte kış mevsimi başlar ve zemheri de bu dönemin en soğuk günlerini kapsar. Miladi takvime göre bu başlangıç noktası her yıl değişmez bir şekilde bu tarihtedir.

Ancak Anadolu'daki bazı geleneksel takvimlere göre bu durum biraz daha farklı yorumlanabilir. Eskiden kullanılan Rumi takvim veya diğer yerel takvimlerde zemheri başlangıcı için farklı tarihler olabiliyor. Örneğin, bazı bölgelerde Ocak ayının ortaları zemherinin en belirgin olduğu zaman olarak kabul edilir. Ama genel ve yaygın kabul gören, astronomik olarak da doğru olan başlangıç noktası 22 Aralık Kış Gündönümü'dür. Bu tarihten sonra günler uzamaya başlasa da, havanın ısınması için henüz erken olduğunu, asıl soğukların bu dönemde kendini gösterdiğini deneyimlerimden biliyorum.

Zemheri'nin Süresi ve İki Aşaması

Zemheri, genellikle 40 gün sürer ve ikiye ayrılır: "Sitte-i Sevir" ve "Cemre-i Ahir".

  • Sitte-i Sevir (22 Aralık - 30 Ocak): Bu ilk 40 günlük dönem, zemherinin en acımasız, en dondurucu günlerini kapsar. Hava sıcaklıkları sıfırın altına düşer, kar yağışları etkili olur ve don olayları sıkça görülür. Bu dönemde dışarıda uzun süre kalmak gerçekten zorlayıcıdır. Evde sıcacık bir battaniye altında oturup dışarıdaki bu soğuğu izlemek keyifli olabilir.
  • Cemre-i Ahir (31 Ocak - 18/19 Şubat): Sitte-i Sevir'in ardından gelen bu ikinci dönem, hala soğuk olsa da yavaş yavaş havanın yumuşamaya başladığı zamanlardır. Cemrelerin havaya, suya ve toprağa düşüşüyle ilgili anlatılanların da bu döneme denk geldiğini görürüz. Bu anlamda cemrelerin düşüşü, zemherinin sonunun yaklaştığının bir işareti gibidir.

Zemheri'de Hayat ve Pratik Öneriler

Deneyimlerime göre, zemheri dönemi hem doğa hem de insan yaşamı için bir duraklama, bir bekleme dönemidir. Bitkiler toprağın altında dinlenir, hayvanlar kış uykusuna yatar. İnsanlar da genellikle daha çok evlerinde vakit geçirir. Bu dönemde kendinize iyi bakmak çok önemli.

  • Sağlık: Bol bol C vitamini içeren meyve ve sebzeler tüketin. Bol su içmeyi ihmal etmeyin. Vücut direncini yüksek tutmak için düzenli uyku şart. Eğer dışarı çıkacaksanız, kat kat giyinerek vücudunuzu ısıdan koruyun. En azından bir bere, atkı ve eldivenle yüzünüzü ve ellerinizi soğuktan muhafaza edin.
  • Isınma: Evinizin ısı yalıtımını gözden geçirin. Özellikle pencerelerdeki ve kapılardaki boşlukları kapatmak, hem ısı kaybını önler hem de faturalarınızı düşürür. Kalorifer peteklerinin önüne mobilya koymamak, ısının daha iyi yayılmasını sağlar.
  • Beslenme: Kış aylarında vücudun daha çok enerjiye ihtiyacı olur. Sıcak çorbalar, bitki çayları (ıhlamur, zencefil, tarçın gibi), kuru yemişler ve tahıllar hem enerji verir hem de vücudu ısıtır.
  • Psikoloji: Soğuk ve uzun geceler bazen keyifsizliğe neden olabilir. Evde sevdiğiniz aktivitelerle vakit geçirin. Kitap okumak, film izlemek, hobilerinize zaman ayırmak ruh halinizi olumlu etkiler. Mümkünse kısa süreli de olsa gün ışığını gördüğünüz anlarda dışarı çıkmaya çalışın.

Unutmayın, zemheri zorlu bir dönem olsa da, tıpkı doğanın döngüsünde olduğu gibi, bu soğukların ardından baharın müjdecisi olan ilk filizleri göreceğimiz günler yakındır.