İlk kapitülasyonlar hangi padişah döneminde kime verilmiştir?

Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş döneminde, dış ticaretin geliştirilmesi ve yabancı tüccarların ülkeye çekilmesi amacıyla çeşitli imtiyazlar tanınmıştır. Bu imtiyazlar, daha sonraki dönemlerde kapitülasyonlar olarak adlandırılacak ayrıcalıkların ilk örneklerini oluşturmuştur.

İlk Kapitülasyonlar: Orhan Gazi ve Cenevizliler

Genellikle kabul edilen bilgiye göre, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk kapitülasyonları, 1352 yılında Orhan Gazi tarafından Cenevizlilere verilmiştir. Bu antlaşma ile Cenevizli tüccarlar, Osmanlı topraklarında serbestçe ticaret yapma, belirli vergi muafiyetlerinden yararlanma ve kendi hukuk sistemlerine göre yargılanma hakkı elde etmişlerdir. Bu durum, Cenevizlilerin Karadeniz ticaretindeki varlığını güçlendirmiş ve Osmanlı ekonomisine katkı sağlamıştır.

Kapitülasyonların Amacı ve Etkileri

Orhan Gazi'nin Cenevizlilere tanıdığı bu imtiyazların temel amacı, Bizans İmparatorluğu ile olan mücadelede Ceneviz'in desteğini sağlamak ve Osmanlı ticaretini canlandırmaktı. Kapitülasyonlar sayesinde Osmanlı pazarlarına daha fazla mal girişi olmuş ve ticaret hacmi artmıştır. Ancak bu durum, zamanla Osmanlı ekonomisi üzerinde olumsuz etkilere de yol açmıştır. Özellikle sonraki yüzyıllarda verilen geniş kapsamlı kapitülasyonlar, Osmanlı ekonomisinin dışa bağımlı hale gelmesine ve yerli sanayinin zayıflamasına neden olmuştur.

İlk kapitülasyonlar, Osmanlı İmparatorluğu'nun dış politikası ve ekonomik ilişkileri açısından önemli bir dönüm noktası olmuştur. Başlangıçta faydalı gibi görünen bu uygulama, ilerleyen dönemlerde Osmanlı ekonomisi için ciddi sorunlara yol açmıştır.