🗞️ Manisa Haber

Çanakkale savaşının kısaca nedeni nedir?

18 Haziran 2025 Manisa Haber

Çanakkale Cephesi'nin Doğuşu: Neden Savaşıldı?

Çanakkale Savaşı'nın temelinde yatan sebep, aslında çok daha büyük bir küresel çatışmanın, yani Birinci Dünya Savaşı'nın bir parçası olmasıydı. O dönemde Osmanlı İmparatorluğu, Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak halindeydi. İtilaf Devletleri ise (İngiltere, Fransa, Rusya) Osmanlı İmparatorluğu'nu savaş dışı bırakarak, Rusya'ya yardım ulaştırmayı ve bu sayede savaşın gidişatını kendi lehlerine çevirmeyi hedefliyordu.

Peki, bu büyük planın tam olarak neresindeydi Çanakkale? Durum şu:

  • Rusya'ya Can Simidi: Savaşın ilk yıllarında Rusya, lojistik ve askeri açıdan ciddi sıkıntılar yaşıyordu. Karadeniz yolu büyük ölçüde tıkanmıştı. İtilaf Devletleri, Çanakkale Boğazı'nı ele geçirerek hem Rusya'ya silah ve mühimmat gönderebilecek hem de Rusya'nın kendi içindeki kaynaklarını daha etkili kullanmasını sağlayacaktı. Düşünsene, 1915 yılı başlarında Rus ordusunun mühimmat sıkıntısı kritik seviyedeydi. Bu geçişin önünü kesmek, Rusya'yı savaş dışı bırakma potansiyeli taşıyordu.
  • Osmanlı'yı Saf Dışı Bırakma: İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Orta Doğu'daki stratejik konumunu biliyordu. Boğazları kontrol etmek, hem Osmanlı'nın gücünü zayıflatacak hem de Akdeniz'deki deniz ticaret yollarını güvence altına alacaktı. Bu aynı zamanda, Osmanlı'ya bağlı Arap topraklarının da kendi etkilerine altına girmesini kolaylaştırabilirdi.
  • Savaşı Kısa Sürede Bitirme Hesapları: Başlangıçta İtilaf Devletleri, Çanakkale'yi "kolay bir lokma" olarak görmüşlerdi. Boğazların güçlü savunmalarla karşılaşmadan geçileceğini ve İstanbul'un hızla düşürüleceğini düşünüyorlardı. Bu sayede savaşın erken bitirilmesi ve kaynakların daha az harcanması hedefleniyordu. Ancak deneyimlerime göre, insan faktörünü ve savunmanın gücünü hafife almak büyük bir hataydı.

Kısacası, Çanakkale'nin hedef alınması, Birinci Dünya Savaşı'nın küresel dengelerini değiştirmeye yönelik stratejik bir hamleydi. Savaşın ana cephelerinden uzakta olsa da, sonucu doğrudan etkileme potansiyeli taşıyordu. Anadolu'daki insanın, yokluklar içinde gösterdiği kahramanlık ise bu büyük stratejik oyunun seyrini tamamen değiştirdi.