Psikolojide normatif ne demek?

Günlük yaşamımızda sıkça karşılaştığımız "normal" kavramı, psikoloji alanında daha derin ve çeşitli anlamlar kazanır. Peki, psikolojide normatif ne demek? Bu terim, davranışların, düşüncelerin ve duyguların belirli bir grup veya toplum içinde kabul gören standartlara uygunluğunu ifade eder. Yani, bir nevi "olması gereken" veya "beklenen" davranış kalıplarını tanımlar.

Normatif Davranış Nedir?

Normatif davranış, belirli bir sosyal bağlamda çoğunluğun sergilediği ve uygun görülen davranış biçimleridir. Bu davranışlar, kültürel değerler, toplumsal kurallar ve ahlaki ilkeler tarafından şekillendirilir. Örneğin, bir iş görüşmesinde profesyonel giyinmek veya toplu taşıma araçlarında yüksek sesle konuşmamak normatif davranışlara örnek olarak gösterilebilir.

Ancak, normatif davranış kavramının göreceli olduğunu unutmamak önemlidir. Bir toplumda normal kabul edilen bir davranış, başka bir toplumda yadırganabilir veya kabul edilemez bulunabilir. Bu nedenle, normatif davranışları değerlendirirken kültürel ve sosyal bağlamı dikkate almak gerekir.

Normatif Etki ve Önemi

Normatif etki, bireylerin kabul görme ve gruba ait olma arzusuyla normatif davranışlara uyum gösterme eğilimidir. İnsanlar, sosyal çevrelerinde kabul görmek, dışlanmamak ve uyumlu olmak için normatif davranışları benimserler. Bu etki, özellikle ergenlik döneminde akran grupları arasında daha belirgin bir şekilde gözlemlenir.

Normatif etkinin psikolojideki önemi, bireylerin davranışlarını anlamak ve sosyal etkileşimleri analiz etmek açısından büyüktür. Örneğin, bir kişinin sigara içmeye başlaması, arkadaşlarının sigara içmesi ve gruba ait olma isteğiyle ilişkili olabilir. Bu durumda, normatif etki bireyin davranışını doğrudan etkilemiştir.

Normatif ve Anormal Arasındaki Çizgi

Psikolojide "anormal" olarak nitelendirilen davranışlar, normatif davranışlardan belirgin şekilde ayrılır. Anormal davranışlar, toplumun genel kabul görmüş normlarına aykırı, uyumsuz ve işlevselliği bozan davranışlardır. Ancak, bu ayrımı yaparken dikkatli olmak ve kültürel farklılıkları göz önünde bulundurmak gerekir. Bir davranışın anormal olarak değerlendirilmesi için, bireyin yaşamında belirgin bir sıkıntıya veya işlev kaybına neden olması önemlidir.

Psikoloji, insan davranışlarını ve zihinsel süreçleri anlamaya çalışan çok yönlü bir bilimdir. Normatif kavramı da, bu süreçleri anlamamızda bize yardımcı olan önemli bir araçtır. Unutmayalım ki, her birey kendi içinde değerlidir ve farklılıklar zenginliktir.