APA Stili kaynakça nasıl hazırlanır?
APA Stili Kaynakça Hazırlama Rehberi
Akademik yazımda en çok kafa karıştıran konulardan biri de kaynakçadır. Özellikle APA (American Psychological Association) stili, psikoloji, eğitim, sosyal bilimler gibi pek çok alanda standart kabul edildiği için doğru hazırlanması büyük önem taşır. Kaynakça sadece bir liste değil, aynı zamanda çalışmanın güvenilirliğini ve şeffaflığını gösteren en önemli belgelerden biridir.
Temel Bileşenler ve Farklı Kaynak Türleri
APA stilinde kaynakça hazırlamanın temel mantığı, okuyucunun senin kullandığın bilgi kaynağına kolayca ulaşabilmesini sağlamaktır. Bunun için her kaynak türü için belirli bir format vardır. En sık karşılaştığımız birkaç kaynağı ele alalım:
Kitaplar
Bir kitabın APA formatındaki künyesi şu bilgileri içerir: Yazar(lar)ın Soyadı, Adının Baş Harfi(leri). (Yayın Yılı). Kitabın Adı. Yayıncı.
- Örnek: Turan, A. (2020). Akademik Yazım Kuralları. Pegem Akademi.
Birden fazla yazarı varsa, ilk yazardan sonra virgül koyarak devam edilir. İki yazarlı kitaplarda "ve" yerine "&" sembolü kullanılır. Üç ve daha fazla yazar olduğunda ise ilk yazarın soyadı ve adının baş harfi yazılır, ardından "... ve diğerleri" ([Et Al.]) ifadesi eklenir (eğer yayıncı bunu gerektiriyorsa, APA'nın son sürümünde genellikle ilk altı yazarı listelemek ve sonrasında 3 nokta (...) ile son yazarı belirtmek daha yaygındır, bu detay için mutlaka güncel APA kılavuzuna bakmalısın).
Makaleler (Dergi Makaleleri)
Dergi makalelerinin künyesi biraz daha detaylıdır: Yazar(lar)ın Soyadı, Adının Baş Harfi(leri). (Yayın Yılı). Makalenin Adı. Derginin Adı, Cilt Numarası(Sayı Numarası), Sayfa Aralığı. DOI (varsa)
- Örnek: Yılmaz, B. (2019). Sosyal medyanın üniversite öğrencileri üzerindeki etkileri. Eğitim ve Bilim, 44(198), 115-
- https://doi.org/10.15390/eb.2019.8457
Burada DOI (Digital Object Identifier) çok önemlidir. Eğer makalenin bir DOI numarası varsa, bunu eklemek okuyucunun makaleye çok daha hızlı ulaşmasını sağlar. DOI'yi mutlaka kontrol etmelisin.
Web Siteleri
Web siteleri için de benzer bir format izlenir: Yazar veya Kurum Adı. (Güncellenme Tarihi veya Telif Hakkı Tarihi). Sayfanın Başlığı. Site Adı. URL
- Örnek: Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, 15 Ekim). İşgücü İstatistikleri. https://www.tuik.gov.tr/isgucu
Eğer yazar belli değilse, kurum adı yazılır. Erişim tarihi genellikle eklenmez ama sayfanın içeriğinin sıklıkla değiştiği durumlarda eklemek faydalı olabilir. Ama APA 7'ye göre erişim tarihi artık çoğunlukla gereksiz.
Alma ve Atıf (Dipnot/Metin İçi Atıf) Sistemi
Kaynakçayı hazırlamanın yanı sıra, metin içinde de kullandığın her bilgiyi doğru şekilde atıflandırman gerekir. APA'da metin içi atıf genellikle yazarın soyadı ve yayın yılı şeklindedir.
- Parantez İçi Atıf: (Yazar Soyadı, Yayın Yılı). Örnek: (Kaya, 2021)
- Anlatıma Dahil Etme: Yazar Soyadı (Yayın Yılı) dedi ki... Örnek: Kaya (2021) yaptığı çalışmada belirtmiştir ki...
Eğer doğrudan alıntı yapıyorsan, sayfa numarasını da eklemelisin. Örneğin: (Kaya, 2021, s. 45) veya Kaya (2021, s. 45) şöyle demiştir...
Deneyimlerime göre, metin içi atıflarını kaynakça ile tutarlı hale getirmek en önemli nokta. Bir atıf metin içinde varsa, mutlaka kaynakçada yer almalı; kaynakçada olan her şey de metin içinde bir yerlerde atıflandırılmalıdır.
Özen ve Tutarlılık İpuçları
APA stilinde kaynakça hazırlarken en kritik şey tutarlılıktır. Tüm kaynaklarını aynı formatta düzenlemeye çalışmalısın. Birkaç pratik önerim var:
- Güncel APA Kılavuzuna Bak: APA stili zamanla güncellenir. En son sürüm olan APA 7'yi temel alman çok önemli. Üniversitenizin veya enstitünüzün belirli bir versiyonu tercih edip etmediğini de kontrol et.
- Yazım Denetimi (Proofreading): Kaynakçanı bitirdikten sonra mutlaka birkaç kez kontrol et. Yazım hataları, eksik bilgiler veya format bozuklukları ciddi bir eksiklik olarak görülebilir.
- Otomatik Kaynakça Araçları: Word gibi programların veya EndNote, Mendeley gibi referans yönetim yazılımlarının otomatik kaynakça oluşturma özelliklerinden faydalanabilirsin. Ancak bu araçları kullanırken bile formatın doğru girildiğinden emin olmak için manuel kontrol yapmak şart.
- Aynı Kaynak Türünü Tekrar Kontrol Et: Özellikle kitap bölümü, konferans bildirisi, tez gibi farklı kaynak türlerinin kendine özgü formatları vardır. Bunları birbirine karıştırmamaya özen göster.
- Alphabetik Sıralama: Kaynakçandaki tüm girişler yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralanmalıdır.
Unutma, iyi hazırlanmış bir kaynakça, hem senin emeğine saygı duyulduğunu gösterir hem de okuyucunun çalışmanın temelini daha iyi anlamasını sağlar. Başarılar!