Hangi bölgede karasal iklim görülür?
Karasal İklim Nerelerde Hakim? Detaylı Bir Bakış
Anadolu'nun içlerine doğru yol aldığında, kendini bambaşka bir iklimin kollarına bırakmış olursun. İşte tam da bu bölgelerde karasal iklimin o kendine has karakterini en belirgin şekilde hissedersin. Denizden uzaklık, işte bu değişimin en büyük sebebi. Denizlerin nem ve ılımanlaştırıcı etkisi bu bölgelerde pek hissedilmez, bu da bizi yazları kavurucu sıcaklara, kışları ise dondurucu soğuklara hazırlar.
Deneyimlerime göre, karasal iklimin en belirgin yaşandığı yerler ülkemizin Orta Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'nun iç kesimleridir. Mesela Konya Ovası, Ankara çevresi, Erzurum ve Kars yaylaları, hatta Şanlıurfa'nın yüksek rakımlı yerleri bu iklimin tipik örnekleridir. Oralarda birinesorduğunda "Bu sene kış çok sert geçti" cümlesini sıkça duyarsın.
Sıcaklık Farkları ve Mevsimler
Karasal iklimin en çarpıcı özelliği, mevsimler arasındaki sıcaklık farkının uç noktalara varmasıdır. Yaz aylarında gündüz sıcaklıkları rahatlıkla 30-35 dereceyi aşarken, bazı yerlerde 40 dereceyi de görebiliriz. Gece ise bu sıcaklıklar bir anda 15-20 derecelere düşebilir. Kışın ise durum daha da vahim! Gündüz sıcaklıkları genellikle 0 derecenin altında seyrederken, geceleri termometreler -15, -20, hatta bazı yüksek rakımlı bölgelerde -30 dereceleri bile görebilir. Erzurum'da kışın pencere kenarındaki suyun buz tuttuğuna bizzat şahit olmuşumdur.
Yağış miktarı da mevsimlere göre değişiklik gösterir. Genellikle ilkbahar ve yaz başlarında görülen sağanak yağışlar, kışın yerini kar yağışına bırakır. Yıllık yağış miktarı ise bölgeden bölgeye farklılık gösterir ama genellikle 400-600 mm civarındadır. Ancak bu yağışların büyük kısmı kışın kar olarak düştüğü için, yaz aylarında kuraklık riski de oldukça yüksektir.
Bitki Örtüsü ve Tarım
Bu sert iklim koşulları, bölgenin bitki örtüsünü de doğrudan etkiler. Geniş yapraklı ormanlar yerine, karasal iklimde genellikle bozkır (step) bitki örtüsü hakimdir. Kuraklığa ve soğuğa dayanıklı çalılar, otlar ve seyrek ağaçlar ön plana çıkar. Ağaç görmek istersen, genelde vadi tabanlarındaki veya daha nemli alanlardaki kavak, söğüt gibi ağaçlara rastlarsın.
Tarım açısından bakıldığında, karasal iklim bölgeleri genellikle tahıl tarımı için oldukça uygundur. Buğday, arpa, yulaf gibi ürünler burada bolca yetişir. Konya Ovası'ndaki buğday üretimini düşün, hatta bazı yıllar Türkiye'nin buğday ambarı olarak anılır. Ayrıca kuru tarım yöntemleriyle nohut, mercimek ve fasulye gibi baklagiller de yaygın olarak yetiştirilir. Hayvancılık da özellikle Doğu Anadolu'da önemli bir geçim kaynağıdır. Sığır ve koyun yetiştiriciliği oldukça yaygındır.
Pratik Öneriler
Eğer karasal iklimin hakim olduğu bir bölgeye seyahat edeceksen, özellikle ilkbahar veya sonbaharda, yanına hem sıcak tutacak hem de serin havaya uyum sağlayacak katmanlı kıyafetler almalısın. Sabahları soğuk olup öğleden sonra ısınabilirsin. Kışın gidiyorsan, mutlaka kalın mont, atkı, bere, eldiven ve su geçirmez botlar edin.
Bu bölgelerde tarım yapıyorsan veya bahçen varsa, bitki seçimi yaparken kuraklığa dayanıklı ve yerel iklim koşullarına uygun türleri tercih etmelisin. Örneğin, meyve ağaçlarından vişne, elma gibi soğuğa dayanıklı çeşitler daha iyi tutunur. Sebze olarak ise toprağın nemini koruyacak örtü sistemlerini veya damla sulama gibi su tasarrufu sağlayan yöntemleri kullanabilirsin. Unutma, su burada en değerli kaynaklardan biri.