🗞️ Manisa Haber

Üçüncü çoğul iyelik eki nasıl bulunur?

13 Haziran 2025 Manisa Haber

Üçüncü Çoğul İyelik Ekini Tespit Etmenin Yolları

Üçüncü çoğul iyelik eki, bir şeye birden fazla kişinin sahip olduğunu gösteren bir ektir. Türkçede bu ek, kelimeye doğrudan eklenir ve anlamı netleştirir. Deneyimlerime göre, bunu anlamak oldukça basit. Özellikle "-leri", "-ları", "-leri", "-ları" şeklinde karşımıza çıkar. Bu ekler, kelimenin son ünlüsüne uyum sağlayarak değişir. Örneğin, 'ev' kelimesine "-leri" eklenerek 'evleri' olurken, 'araba' kelimesine "-ları" eklenerek 'arabaları' olur.

Bu ekin doğru kullanımını anlamak için, cümlenin genel yapısına bakmak gerekir. Üçüncü çoğul iyelik eki, genellikle cümlede aitlik anlamı taşıyan kelimelerle birlikte kullanılır. Örneğin, "Öğrencilerin kitapları masanın üzerindeydi." cümlesinde 'kitapları' kelimesi, öğrencilerin kitaplarına işaret eder. Burada 'kitap' kelimesinin sonundaki 'a' ünlüsü, "-ları" ekini almayı gerektirmiştir.

Bu eki bulmanın en pratik yollarından biri, kelimenin tekil iyelik haliyle karşılaştırmak ve ardından cümlenin anlamını irdelemektir. Eğer kelimeye gelen iyelik eki, birden fazla kişiye aitliği işaret ediyorsa, büyük ihtimalle aradığınız ektir. Örneğin, 'çanta' kelimesi tek başına bir çantayı ifade ederken, 'çantaları' kelimesi birden fazla çantayı veya bir kişiye ait birden fazla çantayı gösterebilir. Ancak bağlam, bu farkı netleştirir. "Onların çantaları çok ağırdı." cümlesinde 'çantaları', birden fazla kişiye ait çantaları ifade eder.

Bu ekin en sık görüldüğü yerler, nesnelerin veya kavramların birden fazla kişiye ait olduğunun vurgulanmasıdır. Örneğin:

  • "Doktorların hastaları yoğun bakımdaydı." (Burada 'hastaları', doktorların bakmakla sorumlu olduğu birden fazla hastayı belirtir.)
  • "Sanatçıların eserleri sergilenecek." (Burada 'eserleri', sanatçıların meydana getirdiği birden fazla eseri ifade eder.)
  • "Çocukların oyuncakları ortada duruyordu." (Burada 'oyuncakları', çocuklara ait birden fazla oyuncağı gösterir.)

Bazı durumlarda, bu ekin kullanımı belirsizlik yaratabilir. Örneğin, "Onların arabaları tamirde." cümlesinde, 'arabaları' kelimesi, birden fazla arabayı veya o kişilere ait tek bir arabayı ifade edebilir. Bu tür durumlarda cümlenin devamındaki bilgiler veya genel bağlam, doğru anlamı bulmanızda yardımcı olacaktır. Üçüncü çoğul iyelik ekinin temel işlevi, aitlik ilişkisini çoğul bir zeminde kurmaktır. Bu nedenle, kelimenin sahip olduğu veya kendisine ait olan şeylerin sayısının birden fazla olduğu durumları göz önünde bulundurun.

Özetle, üçüncü çoğul iyelik ekini tespit etmek için kelimenin sonundaki "-leri", "-ları", "-leri", "-ları" gibi ekleri arayın ve cümlenin aitlik bildiren kısmını dikkatlice analiz edin. Kelimenin tekil ve çoğul iyelik hallerini karşılaştırmak da bu ekleri tanımanıza yardımcı olacaktır. Unutmayın, dilin incelikleri bazen bağlamdan çıkarılır.