🗞️ Manisa Haber

4054 sayılı Kanun un 4 maddesi nedir?

18 Haziran 2025 Manisa Haber

4054 Sayılı Kanun'un
  1. Maddesi: Rekabeti Engelleme Anlaşmaları ve Eylemleri

Merhaba! 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un

  1. maddesi, iş dünyasında hepimizin dikkat etmesi gereken kritik bir nokta. Deneyimlerime göre, bu maddeyi doğru anlamak, hem şirketlerin hukuki güvencesi hem de serbest piyasanın sağlıklı işlemesi için hayati önem taşıyor. Gelin, bu maddeyi biraz daha yakından inceleyelim.

  1. Rekabeti Engelleme Anlaşmaları ve Eylemleri: Yasaklanan Davranışlar

  • madde, temelde iki ana grubu yasaklıyor: rekabeti engelleyici anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birlikleri kararları. Bu ne demek oluyor derseniz, açıkça piyasada rekabeti kısıtlamaya yönelik yapılan her türlü sözlü veya yazılı anlaşma, örtülü mutabakat veya alınan kararlar bu kapsamda değerlendiriliyor.

    • Örnek vermek gerekirse:

    * Fiyat Sabitleme: Belirli ürün veya hizmetler için piyasadaki farklı firmaların bir araya gelerek fiyatları aynı seviyede tutmaya karar vermesi. Örneğin, bir sektördeki büyük oyuncuların, "biz bu ürünü asla 100 TL'nin altına indirmeyeceğiz" şeklinde anlaştığını düşünün. Bu, tüketicinin daha uygun fiyatlardan yararlanma hakkını doğrudan engeller.

    * Pazar Bölüşümü: Firmaların, coğrafi bölgelere veya müşteri gruplarına göre kendi aralarında "sen bu bölgeye girme, ben de senin bölgene girmeyeyim" şeklinde anlaşması. Bu durum, bir bölgedeki müşterilerin sadece belirli bir firmanın ürünlerine veya hizmetlerine erişebilmesi anlamına gelir.

    * Üretimi Kısıtlama: Firmaların, piyasadaki arzı azaltarak fiyatları yükseltmek amacıyla belirli miktarda üretim yapmaya veya üretimi durdurmaya karar vermesi. Bu, yine tüketicinin lehine olacak arzın doğal olarak oluşmasını engeller.

    Bu tür davranışların tespiti halinde, Rekabet Kurumu tarafından ciddi idari para cezaları uygulanabilir. Cezaların miktarı, genellikle ilgili pazardaki cironun belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır ve bu yüzdeler oldukça caydırıcı olabilir.

    1. Uyumlu Eylemlerin Önemi: Yazılı Olmasa Bile Dikkat!

  • madde sadece açık ve yazılı anlaşmaları değil, uyumlu eylemleri de kapsar. Uyumlu eylem, tarafların birbirleriyle doğrudan bir anlaşma yapmadan, piyasadaki diğer oyuncuların davranışlarını gözlemleyerek ve onların davranışlarına paralel hareket ederek örtülü bir şekilde rekabeti kısıtlamasıdır.

    • Şöyle bir senaryo düşünün: Bir sektörde faaliyette bulunan birkaç büyük firma, bir dergi veya sektörel yayında rakiplerinin fiyat artışlarını veya ürün stratejilerini görmekte ve bu verilere dayanarak kendileri de aynı şekilde fiyatlarını artırmaktadır. Burada yazılı bir anlaşma olmasa bile, firmaların piyasa koşullarına gösterdiği "uyumlu tepki", rekabeti kısıtlayıcı bir eylem olarak değerlendirilebilir. Deneyimlerime göre, uyumlu eylemlerin tespiti daha zor olsa da, Rekabet Kurumu'nun bu tür örtülü anlaşmaları ortaya çıkarmada ciddi yöntemleri bulunmaktadır.

    1. Teşebbüs Birlikleri Kararları ve Sektörel Etkileri

    Kanunun

    1. maddesi, sadece bireysel firmaları değil, aynı zamanda teşebbüs birlikleri veya derneklerin aldığı kararları da kapsar. Bu, sektör derneklerinin veya ticaret odalarının aldığı kararların da rekabeti kısıtlayıcı nitelikte olmaması gerektiği anlamına gelir.

    Örneğin, bir sektör derneğinin üyelerine yönelik "şu kadar indirim yapmayın" veya "bu ürünü belirli bir maliyetin altında satmayın" gibi yönlendirici kararlar alması, bu madde kapsamında değerlendirilebilir. Amaç, bu tür birliklerin kendi üyelerinin çıkarını gözetirken, piyasadaki genel rekabetçi yapıyı zedeleyecek kararlar almasını önlemektir.

    Pratik Öneriler:

    * Sektörel Toplantılarda Dikkatli Olun: Sektörel toplantılara katılırken, rakiplerinizle yapılan konuşmalarda fiyat, pazar bölüşümü veya üretim kısıtlamaları gibi konulara girilmemesine özen gösterin.

    * İç İletişiminizi Güçlendirin: Pazarlama, satış ve fiyatlandırma departmanlarınızın, olası rekabeti kısıtlayıcı eylemler konusunda bilgilendirildiğinden emin olun.

    * Danışmanlık Alın: Şüphe duyduğunuz veya belirsiz bulduğunuz durumlarda, mutlaka bir rekabet hukuku uzmanından danışmanlık alın. Birkaç saatlik profesyonel destek, ileride karşılaşabileceğiniz büyük sorunların önüne geçebilir.

    * Rakiplerinizin Fiyatlarını Otomatik Takip Edin, Ama Amaçsızca Değil: Piyasa araştırması yapmak doğal ancak bu araştırmaların amacı, rakibinizin her hamlesine birebir yanıt vermek değil, kendi stratejinizi oluşturmak olmalıdır.

    Unutmayın, rekabeti korumak hem sizin hem de tüketicinin yararınadır. Bu maddeyi doğru anlamak, iş yapış şeklinizi daha sağlam bir zemine oturtacaktır.