Çıkarma işleminde verilmeyeni bulmak için ne yapılır?
Çıkarma İşleminde Verilmeyeni Bulma Sanatı
Çıkarma işleminde eksik parçayı bulmak, aslında bir dedektiflik oyunu gibidir. Elindeki ipuçlarıyla (bilinen sayılar) doğru sonuca ulaşmaya çalışırsın. Deneyimlerime göre, bu işte sihir yok, sadece mantık ve doğru işlem sırası var.
Eksilen Sayıyı Bulmak: Kayıp Parçayı Yerine Koymak
Eksilen sayı, çıkarma işleminde başlangıçta olan ama sonrasında bir miktar azalan sayıdır. Yani, çıkan ve fark biliniyorken, eksileni bulmak için bu ikisini toplaman gerekir. Neden mi? Çünkü eksilen, çıkan kadar bir azaltma yapmadan önceki orijinal değerdir.
Örnek verelim: Eğer bir sepette 15 elma varken, 7 tanesini yersen geriye 8 elma kalır. (15 - 7 = 8). Peki, eğer geriye 8 elma kaldığını biliyorsan ve kaç elma yediğini bulmak istiyorsan (yani çıkan sayıyı), sepetin son halini (fark) ile yediğin elma sayısını (çıkan) toplarsın. Ama biz şimdi eksileni bulmak istiyoruz. Eğer geriye 8 elma kaldığını biliyorsan ve 7 tane elma yemişsen (çıkan), başlangıçta kaç elma olduğunu bulmak için bu ikisini toplarsın: 8 (fark) + 7 (çıkan) = 15 (eksilen). Yani formülümüz: Eksilen = Fark + Çıkan.
Çıkan Sayıyı Bulmak: Ne Kadar Azaldığını Tespit Etmek
Çıkan sayı, eksilen sayıdan ne kadar eksildiğini gösteren değerdir. Burada da durum benzer. Eğer eksilen ve fark biliniyorsa, çıkan sayıyı bulmak için eksilen sayıdan farkı çıkarman gerekir.
Diyelim ki başlangıçta 20 tane balonun vardı. Bir süre sonra baktığında 12 balonun kaldığını gördün. Kaç balon uçtuğunu bulmak istiyorsun, yani çıkan sayıyı. Bu durumda başlangıçtaki balon sayısından (eksilen) kalan balon sayısını (fark) çıkarırsın: 20 (eksilen) - 12 (fark) = 8 (çıkan). Yani, 8 balon uçmuş. Formülümüz: Çıkan = Eksilen - Fark.
Farkı Bulmak: En Kolayı!
Fark, aslında çıkarma işleminin sonucu. Bunu bulmak için ise yapman gereken en basit şey, eksilen sayıdan çıkan sayıyı çıkarmak.
Elimizde 10 tane misket var (eksilen). Eğer bunlardan 3 tanesini arkadaşına verirsen (çıkan), kaç misketin kalır? Elbette, 10 - 3 =
- İşte 7, kalan misket sayısıdır, yani fark. Formülümüz: Fark = Eksilen - Çıkan.
Pratik İpuçları ve Öneriler
* Sayıları Yerleştir: İşlemdeki bilinmeyen sayının yerine bir harf (örneğin 'x') koyarak denklemi oluşturmak işini çok kolaylaştırır. Mesela, "x - 5 = 10" ise, x'i bulmak için 10 ile 5'i toplarsın.
* Tersten Git: Çıkarma işleminde verilmeyeni bulmak, aslında doğru işlemi yaparak bir adım geri gitmektir. Eksileni bulmak için toplama, çıkana ulaşmak için çıkarma yapman gerektiğini unutma.
* Sağlamasını Yap: Bulduğun sayıyı yerine koyarak orijinal çıkarma işlemini yap. Sonucun doğru çıkıyorsa, bulduğun sayı da doğrudur. Bu, özellikle sınavlarda zaman kazandırır.
Unutma, matematik sadece sayılarla oynamak değil, aynı zamanda bir problem çözme sanatıdır. Bu çıkarma işlemleri de bu sanatın küçük ama önemli parçalarıdır.