Farklılıklara saygı duymak nedir kısaca?
Farklılıklara Saygı Duymak: Deneyimlerimle Açıklıyorum
Farklılıklara saygı duymak, en basit haliyle, bizden farklı olanı anlamaya ve kabul etmeye açık olmaktır. Bu, sadece karşımızdakinin ne düşündüğünü değil, neden böyle düşündüğünü de merak etmektir. Deneyimlerime göre, bu, empati kurmanın ötesine geçip, o kişinin dünyasına girmeye çalışmaktır.
Örneğin, bir iş yerinde farklı kültürlerden gelen insanlar birlikte çalışabilir. Bir toplantıda, bir çalışanın doğrudan konuya girmesi, sizin daha önce alıştığınız nezaket dolu girişlerden farklı olabilir. Bu durumda hemen yargılamak yerine, bunun kendi kültüründe bir iletişim biçimi olabileceğini düşünmek, farklılığa saygı duymanın ilk adımıdır. UNESCO verilerine göre dünya üzerinde yaklaşık 7.000 farklı dil konuşuluyor. Bu devasa çeşitlilik, bizim algımızı ve dünya görüşümüzü de şekillendiriyor.
- Empati ve Anlayışın Gücü
Farklılıklara saygı duymanın temelinde empati yatar. Karşımızdaki kişinin yaşadığı zorlukları, hissettiği duyguları anlamaya çalışmak, ortak bir zemin bulmamızı sağlar. Deneyimlerime göre, bir arkadaşının yaşadığı bir ayrımcılık hikayesini dinlediğimde, onun hissettiği öfke ve çaresizlik, benim için çok daha somut hale gelmişti. Bu, sadece duyduğum bir hikaye değil, onun gözünden gördüğüm bir gerçeklikti.
Biraz somutlaştıralım: Engelli bireylerle empati kurmak, sadece onların "zorluk çektiğini" bilmek değil. Örneğin, bir kahve dükkanına girdiğinizde, tekerlekli sandalye kullanan birinin nasıl bir yol izlemesi gerektiğini, kapı genişliğini, rampanın olup olmadığını düşünmek, empatiyi eyleme dökmektir. Kendi hayatınızda hiç karşılaşmadığınız bir durumu hayal etmek, örneğin konuşma engelli bir bireyin bir sipariş verirken yaşadığı süreci anlamaya çalışmak, bu empatiyi derinleştirir.
- Önyargıları Kırmak ve Bilinçlenmek
Hepimizin bilinçaltında yer etmiş bazı önyargıları olabilir. Bunlar, yetiştirilme tarzımızdan, çevremizden veya medyadan kaynaklanabilir. Farklılıklara saygı duymak, bu önyargülerin farkına varmak ve onları bilinçli olarak kırmaya çalışmaktır. Deneyimlerime göre, özellikle belli bir meslek grubuna karşı olumsuz bir genel yargım olduğunu fark ettiğimde, o meslekten insanlarla daha fazla vakit geçirmeye özen gösterdim. Bu, önyargılarımın ne kadar temelsiz olduğunu görmemi sağladı.
Bir örnek vermek gerekirse, eskiden gençlerin sorumsuz olduğuna dair bir düşüncem olabilirdi. Ancak, bir sivil toplum kuruluşunda gönüllü gençlerle bir projede yer aldığımda, onların ne kadar idealist, çalışkan ve sorumluluk sahibi olduklarını gördüm. Bu, benim o genel yargımı tamamen değiştirdi. Pew Araştırma Merkezi'nin 2020'deki bir araştırmasına göre, ABD'de insanların %70'i, farklı etnik kökenlere sahip komşuları olmasını olumlu buluyor. Bu da, bilinçlenme ve etkileşimle önyargıların kırılabileceğinin bir göstergesi.
- Çeşitliliğin Zenginliği ve Katkısı
Farklılıklara saygı duymak sadece olumlu bir tutum sergilemekle kalmaz, aynı zamanda hayatımıza büyük bir zenginlik katar. Farklı düşünce yapıları, farklı deneyimler ve farklı bakış açıları, sorunlara daha yaratıcı ve etkili çözümler bulmamızı sağlar. Deneyimlerime göre, bir grup oluştururken, her türden insanı dahil ettiğimizde, ortaya çıkan fikirlerin ve çözümlerin çok daha kapsamlı ve yenilikçi olduğunu gördüm.
Bir teknoloji şirketi düşünün. Sadece belirli bir eğitim geçmişine veya demografik özelliğe sahip kişilerle çalışmak yerine, farklı yaşlardan, farklı uzmanlık alanlarından, farklı cinsiyetlerden ve farklı kültürel geçmişlerden insanları bir araya getirmek, ürün geliştirme süreçlerini inanılmaz derecede zenginleştirebilir. Örneğin, bir mobil uygulama tasarlarken, farklı yaş gruplarından kullanıcıların ihtiyaçlarını anlayan kişiler, daha kullanıcı dostu bir ürün ortaya çıkarabilir. Google'ın bir araştırması, çeşitliliğin yüksek olduğu ekiplerin daha yenilikçi olduğunu ve daha iyi finansal performans gösterdiğini ortaya koymuştur. Rakamlar, çeşitliliğin bir değer olduğunu net bir şekilde gösteriyor.
Pratik Öneriler
- Dinlemeye Odaklan: Birisi konuşurken, kendi düşüncelerini sıraya dizmek yerine, gerçekten ne dediğini anlamaya çalış.
- Meraklı Ol, Yargılayıcı Değil: "Neden böyle düşünüyor?" diye sormak yerine, "Neden böyle düşünüyor olabilir?" diye merak et.
- Kendini Bilgilendir: Farklı kültürler, inançlar veya yaşam biçimleri hakkında okuyarak veya araştırarak önyargılarını kırmaya çalış.
- Küçük Adımlar At: Farklı insanlarla sohbet et, farklı etkinliklere katıl, kendi konfor alanının dışına çık.
- Hatalardan Ders Çıkar: Yanlış bir şey söylediğinde veya yaptığında, özür dile ve bunu bir öğrenme fırsatı olarak gör.