Aklın yoksa burnunun delikleri de mi yok ne demek?
Aklın Yoksa Burnunun Delikleri de mi Yok? Bu Lafın Altında Yatanlar…
“Aklın yoksa burnunun delikleri de mi yok?” dediğimizde aslında ne kastediyoruz biliyor musun? Bu biraz da hayatın bize sunduğu basit ama etkili araçları göz ardı etme eğilimimize bir gönderme. Burnumuzun delikleri sadece nefes almak için değil, aynı zamanda çevremizdeki dünyayı algılamanın da önemli bir yolu. Ama nedense en bariz olanları, en görünür olanları kaçırabiliyoruz.
Deneyimlerime göre, çoğu zaman sorunlarımızın çözümü elimizin altında olduğu halde, daha karmaşık yollara saplanıp kalıyoruz. Tıpkı bir şeyi ararken, yanı başımızda duranı görmediğimiz gibi. Bu lafın ardında yatan temel mesele şu: Basit ve doğal olanı gözden kaçırma tehlikesi.
Neden Gözümüzün Önündekini Göremeyiz?
Bu durumun birkaç sebebi var:
- Algısal Körlük (Inattentional Blindness): Bu, dikkatinin başka bir şeye odaklı olduğunda, açıkça ortada olan şeyleri görememe durumudur. Hani o meşhur “goril deneyi” gibi. İnsanlar, kırmızı tişörtlü oyuncuya odaklanırken, tam ortadan geçen gorili fark edemezler. Biz de bazen bir sorunla o kadar meşgul oluruz ki, çözümün ne kadar basit olduğunu göremeyiz. Örneğin, bir projede takıldığında, basit bir araç ya da farklı bir bakış açısı sorunu çözebilir ama biz daha karmaşık yöntemlere yöneliriz.
- Alışkanlık ve Otomatikleşme: Günlük hayatta pek çok şeyi otomatik pilotta yaparız. Bu verimlilik için iyi olsa da, bazen problem çözme becerilerimizi köreltir. Bir hata yaptığında, sürekli aynı yöntemi denemek yerine, farklı bir yol bulmak yerine otomatik olarak bildiğin yola saparsın. Bu, burnunun deliklerinin varlığını bilmene rağmen, nefes almayı düşünmediğin gibi.
- Beklenti Yönetimi: Genellikle sorunların çözümlerinin karmaşık, zaman alıcı ve büyük çaba gerektiren şeyler olmasını bekleriz. Bu beklenti, basit ve etkili çözümleri göz ardı etmemize neden olabilir. Bir hastalığa çare ararken, binlerce sayfalık araştırmaya dalarken, aslında basit bir beslenme değişikliğinin bile büyük fayda sağlayabileceğini unutabiliriz.
Basit Çözümleri Nasıl Yakalarız?
Bu “gözünün önündekini görememe” durumundan kurtulmak için birkaç pratik yol var:
- Geri Adım At ve Gözlemle: Bir sorunla karşılaştığında, hemen çözüm üretmeye çalışma. Birkaç dakika dur, derin bir nefes al (burnunun deliklerini kullanarak!) ve durumu bir dışarıdan biri gibi gözlemlemeye çalış.
- Farklı Sorular Sor: “Nasıl çözebilirim?” yerine “Bu sorunu daha önce nasıl çözmüşler?”, “En aptalca çözüm ne olurdu?” gibi sorular sormak, farklı ve yaratıcı bakış açıları kazandırabilir.
- 5 Neden Yöntemi: Bir problemin kökenine inmek için “Neden?” sorusunu art arda sormak, basit gibi görünen bir sorunun ardında yatan asıl sebebi ortaya çıkarabilir. Örneğin, “Proje zamanında bitmedi.” Neden? “Yeterli kaynak yoktu.” Neden? “Bütçe onaylanmadı.” Neden? … Bu şekilde gittiğinde, çözümün nerede yattığını daha net görürsün.
- Bilgiyi Yeniden Yapılandır: Elindeki bilgiyi farklı şekillerde gruplandır, şemalar çiz, zihin haritaları oluştur. Bu, beyninin yeni bağlantılar kurmasına ve gözden kaçırdığın detayları fark etmene yardımcı olur.
Burnunun Delikleri Gibi Açık Gerçekler
Hayatta birçok basit gerçeği gözden kaçırıyoruz. Örneğin, insanlarla etkili iletişim kurmak için karmaşık psikoloji kitaplarına dalmak yerine, sadece dinlemeyi öğrenmek çoğu zaman yeterli olur. Bir toplantıda söz hakkı alabilmek için uzun bir sunum hazırlamak yerine, bazen doğru zamanda doğru şeyi söylemek daha etkilidir. Sağlığını korumak için pahalı takviyelere yönelmek yerine, düzenli uyku ve sağlıklı beslenme gibi temel prensiplere uymak daha büyük fark yaratır.
Unutma, burnunun delikleri gibi apaçık olan şeyler, çoğu zaman hayatımızdaki en büyük gücümüzdür. Onları fark ettiğinde, hem hayat daha kolaylaşır hem de aslında ne kadar çok şeye sahip olduğunu anlarsın.