1 derece yanıkta ne olur?
- Derece Yanık: Aslında O Kadar da Masum Değil
Şimdi gelelim
- derece yanığa. Çoğu zaman hafife aldığımız, "aman ne olacak canım" dediğimiz türden. Ama deneyimlerime göre, bu masum görünen yanıklar bile doğru müdahale edilmezse can sıkıcı olabilir.
Öncelikle ne olup bittiğini anlayalım.
- derece yanık, cildin en üst tabakası olan epidermis'i etkiler. Yani sadece o renkli kısmın en dışı soyulur gibi düşün. Bu yüzden ne kabarcık oluşur, ne de soyulma olur. Tek gördüğün, o bölgede bir kızarıklık ve hafif bir şişliktir.
Nasıl Anlarsın?
- Kızarıklık: En belirgin işaret budur. Etkilenen bölge güneş yanığı gibi kıpkırmızı olur.
- Ağrı ve Hassasiyet: Yanık bölgesine dokunduğunda ya da yaklaştırdığında hafif bir sızı, yanma hissi duyarsın. Hatta bazen kendiliğinden de sızlayabilir.
- Hafif Şişlik: Çok belirgin olmasa da, etkilenen alan biraz şişebilir.
- Kuruluk: Cilt biraz kuru hissedilebilir.
Bazen, özellikle sıcak suya dokunduğunda veya sıcak bir yüzeye kısa süreliğine temas ettiğinde bu belirtiler hemen ortaya çıkar. Örneğin, sıcak bir fincan kahveyi tutarken eli hafifçe değdiriverdiğinde o an oluşan kızarıklık ve yanma hissi
- derece yanığın habercisidir.
Ne Yapmalı? İlk ve En Önemli Adımlar
Burada en kritik nokta, yanığın yayılmasını ve daha derinlere inmesini önlemek. Zaten
- derece yanık yüzeysel olduğu için, doğru ilk yardım ile hemen rahatlarsın.
Hemen Soğuk Su! Yanan bölgeyi hemen akan soğuk suyun altına tut. Ama buz gibi değil, sadece ılığa yakın soğuk su olsun. Yaklaşık 10-15 dakika kadar. Bu hem acıyı dindirir hem de ısıyı uzaklaştırır. Bu adımı atlamamak çok önemli. Suyun altına tutmak istemiyorsan, ıslak ve temiz bir bezle de o bölgeye tampon yapabilirsin.
Temiz Tut! Yanık bölgesini temiz tutmak, enfeksiyon riskini azaltır. Pamuklu bir gazlı bezle hafifçe kurulayabilirsin. Bez kullanırken de nazik ol, cilde sürtme.
Nemlendir! Özellikle işlem bittikten sonra ve cilt biraz serinleyince, iyi bir nemlendirici sür. Aloe vera jelleri veya bebek losyonları bu iş için idealdir. Bu, cildin yumuşak kalmasını sağlar ve soyulmayı önlemeye yardımcı olur. Eğer yanığın olduğu yer yüzün gibi görünür bir yerdeyse, nemlendiriciyi düzenli uygulamak iyileşme sürecini hızlandırır.
Yanlış Bilinenler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Deneyimlerime göre, yanıklarda yapılan bazı yanlışlar durumu daha da kötüleştirebilir. Bunlardan kaçınmak lazım.
- Yağ, Salça, Yoğurt Gibi Şeyler Sürmek: Bunlar hem enfeksiyon riskini artırır hem de yanığın hava almasını engelleyerek iyileşmeyi geciktirir. Bilindik yanlışlardan biri budur.
- Kabarcık Oluştuğunu Sanmak:
- derece yanıkta kabarcık olmaz. Eğer olursa, bu artık
- derece yanık demektir ve farklı müdahale gerektirir.
- Güneşe Çıkmak: Yanık bölgesi iyileşene kadar güneşten uzak tutulmalı. Güneş ışınları cildi daha da hassaslaştırır ve lekelenmelere yol açabilir.
Eğer yanık alanın hassasiyeti artarsa, kızarıklık yayılırsa veya beklenenden fazla ağrı hissedersen, bir sağlık profesyoneline danışmak en doğrusudur. Ama genellikle
- derece yanıklar doğru ilk yardım ile birkaç gün içinde iz bırakmadan iyileşir.