UNESCO nedir görevleri nedir?

UNESCO: Ne Yapar, Neden Önemli?

UNESCO'nun ne olduğunu ve ne işe yaradığını merak ediyorsun, değil mi? Gel, bu işin aslını astarını beraber açalım. UNESCO, tam adıyla Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü. Adından da anlaşılacağı gibi, aslında 3 ana alanda küresel bir köprü vazifesi görüyor: eğitim, bilim ve kültür. Ama olay bu kadar basit değil, bunun altında kocaman bir dünya yatıyor.

Deneyimlerime göre, UNESCO'yu sadece bir "kültürel miras listesi" yapan bir kurum sanan çok. Elbette Dünya Mirası Listesi çok bilinen ve önemli bir projesi ama UNESCO'nun misyonu bundan çok daha geniş ve derin. Temel amacı, dünya genelinde barışı ve güvenliği uluslararası işbirliği yoluyla sağlamak. Bunu da eğitim, bilim ve kültür alanlarındaki işbirliğini teşvik ederek yapıyor. Yani aslında 'insanlığı bir araya getirme' derdinde.

UNESCO'nun Başlıca Görev Alanları

UNESCO'nun faaliyetlerini 3 ana başlık altında inceleyebiliriz:

• Eğitim

  Eğitim, UNESCO'nun en temel odak noktalarından biri. Amaçları, herkes için eşit ve kaliteli eğitim fırsatları sunmak. Bu, ilkokuldan üniversiteye, mesleki eğitimden hayat boyu öğrenmeye kadar her şeyi kapsıyor. Örneğin, okuma yazma oranını artırmak için projeler yürütüyorlar, dezavantajlı bölgelerdeki çocukların eğitime erişimini sağlamaya çalışıyorlar. 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi'nin

  1. Maddesi olan "Nitelikli Eğitim" tam olarak UNESCO'nun üzerine titrediği bir konu. Birleşmiş Milletler'in 193 üyesi ülkesinin tamamı bu hedeflere ulaşmak için UNESCO ile birlikte çalışıyor. Mesela, savaş bölgelerinde veya doğal afetlerden etkilenen yerlerde geçici eğitim merkezlerinin kurulmasına destek oluyorlar. Bu da çocukların geleceğe umutla bakmasını sağlıyor.

• Bilim

  Bilim dediğimizde aklına sadece laboratuvarlar gelmesin. UNESCO, bilimin barış ve kalkınma için bir araç olması gerektiğine inanıyor. Bu doğrultuda, uluslararası bilimsel işbirliğini teşvik ediyor, çevre sorunlarına çözüm bulmak için bilimsel araştırmaları destekliyor. Örneğin, deniz bilimleri, iklim değişikliği araştırmaları gibi alanlarda küresel ağlar kurarak bilgilerin paylaşılmasını sağlıyorlar. UNESCO'nun biyosfer rezervleri programı da bunun bir örneği; hem doğayı korumayı hem de bu alanlarda bilimsel araştırmalar yapmayı teşvik ediyor. Türkiye'de de Camili Biosphere Reserve gibi örnekleri var. Bu tür projeler, gelecekteki nesillerin de sağlıklı bir çevrede yaşamasını güvence altına almayı hedefliyor.

• Kültür

  İşte en çok bilinen kısmı burası: Kültürel mirasın korunması. UNESCO, sadece anıtları ve yapıları değil, aynı zamanda yaşayan kültürleri, gelenekleri, el sanatlarını da koruma altına alıyor. Dünya Mirası Listesi'ne alınan yerler, insanlığın ortak mirası olarak kabul ediliyor ve korunması için uluslararası standartlar belirleniyor. Türkiye'den Kapadokya, İstanbul'un Tarihi Alanları, Göbeklitepe gibi pek çok yer bu listede yer alıyor. Ama iş bununla bitmiyor; UNESCO, somut olmayan kültürel miras listesiyle de halk ozanlarımızı, geleneksel oyunlarımızı, yemeklerimizi de kayıt altına alıyor. Örneğin, Türkiye'nin keşkek geleneği de bu listede. Bu tür girişimler, kültürel çeşitliliğin kaybolmasını engellemek ve farklı toplumların birbirlerinin kültürlerini anlamasını sağlamak için yapılıyor. Kısacası, kültürel kimliklerimizin zenginliğini gelecek nesillere aktarmak için çalışıyorlar.

UNESCO'ya Katkıda Bulunmak veya Ondan Faydalanmak Mümkün Mü?

Elbette mümkün! UNESCO'nun bir üyesi olarak Türkiye'nin bu çalışmalara hem mali hem de proje bazında katkısı var. Sen de bir birey olarak UNESCO'ya dolaylı yoldan destek olabilirsin. Örneğin:

• UNESCO Dünya Mirası Alanlarını Ziyaret Etmek: Bu alanları ziyaret ederek hem kültürel zenginliklerimizi keşfeder hem de bu yerlerin korunması için ayrılan bütçelere katkıda bulunmuş olursun. Ama bu ziyaretleri yaparken çevresel etkiye dikkat etmeyi unutma!
• Yerel Kültürünü Tanıtmak ve Korumak: Kendi yaşadığın yerdeki gelenekleri, el sanatlarını, hikayeleri öğrenmek ve yaşatmak da aslında UNESCO'nun misyonuna hizmet ediyor. Belki sen de bu değerleri bir sonraki nesle aktaracak birisindir.
• Gönüllülük ve Bilgi Edinme: UNESCO'nun Türkiye'deki veya uluslararası platformlardaki projelerini takip ederek gönüllü olabilir veya bu projeler hakkında bilgi edinebilirsin. Birçok üniversite ve sivil toplum kuruluşu da UNESCO ile işbirliği içinde projeler yürütüyor.

Unutma, UNESCO'nun çalışmaları senin ve benim gibi bireylerin hayatına dokunuyor. Eğitimdeki gelişmeler, bilimsel keşifler, kültürel mirasımızın korunması hepimizin ortak sorumluluğu.