Işaret sıfatı nasıl bulunur?

İşaret Sıfatı Nedir ve Nasıl Bulunur?

Bir ismin neyi, hangisini işaret ettiğini gösteren kelimelere işaret sıfatı diyoruz. Bu sıfatlar, cümlenin anlamını netleştirmede, bir şeyi belirtmede kilit rol oynar. Deneyimlerime göre, en sık karşılaştığımız işaret sıfatları bu, şu, o, öteki, beriki gibi kelimelerdir. Peki, bunları bir cümlede nasıl tanıyacaksın?

İşaret Sıfatlarını Tespit Etme Yöntemleri

İşaret sıfatını bulmanın en pratik yolu, cümlenin içindeki bir isme "hangi?" veya "hangisi?" diye soru sormaktır. Eğer bu sorulara cevap veren bir kelime bulursan, büyük ihtimalle işaret sıfatıyla karşı karşıyasın. Örneğin:

• "Şu kitabı bana verir misin?" cümlesinde, "kitap" ismine "hangi kitap?" diye sorduğunda cevap "şu" oluyor. İşte "şu" burada işaret sıfatıdır.
• "Bu araba çok hızlı." cümlesinde, "araba" ismine "hangi araba?" diye sorduğunda cevap "bu" oluyor. Dolayısıyla "bu" işaret sıfatıdır.
• "O ev çok uzakta." cümlesinde, "ev" ismine "hangi ev?" diye sorulunca yanıt "o" oluyor. Bu da "o"nun işaret sıfatı olduğunu gösterir.

Unutma, işaret sıfatları her zaman bir ismin önünde yer alır. Bu, onların en belirgin özelliğidir.

Yaygın İşaret Sıfatları ve Kullanım Alanları

İşaret sıfatları, dilimize yerleşmiş ve günlük hayatta bolca kullandığımız kelimelerdir. İşte en sık karşılaştıklarımız:

• Bu: Yakındaki bir varlığı veya kavramı belirtir. "Bu kalem bende."
• Şu: Biraz daha uzaktaki bir varlığı veya kavramı belirtir. "Şu evde kim oturuyor?"
• O: Uzakta olan veya daha önce bahsedilmiş bir varlığı veya kavramı belirtir. "O adam kimdi?"
• Öteki: İki veya daha fazla şeyden diğerini belirtir. "Masadaki kitaplardan ötekini al."
• Beriki: Ötekine göre daha yakında olanı belirtir. "Beriki yoldan gitmeliyiz."

Bunların yanı sıra böylesi, öyle, şöyle, böyle gibi kelimeler de bazen işaret sıfatı olarak kullanılabilir. Ancak asıl işlevleri daha çok zarf olmaktır. Cümledeki görevlerine bakmak önemlidir.

İşaret Zamirlerinden Ayırt Etme

İşaret sıfatlarının en çok karıştırıldığı nokta, işaret zamirleridir. Aralarındaki temel fark şudur: İşaret zamirleri tek başlarına bir ismin yerini tutarken, işaret sıfatları bir ismin önüne gelerek onu niteler. Yani, işaret sıfatından sonra mutlaka bir isim olması gerekir.

• "Bu benim kalemim." (Burada "bu" işaret sıfatı, "kalemim" ismini belirtiyor.)
• "Bu benimdir." (Burada "bu" işaret zamiri, bir ismi temsil ediyor.)

Bu ayrımı yaparken, sıfatın bir ismi niteleyip nitelemediğine bakman yeterli olacaktır. Bu basit kural, genellikle çoğu hatayı engeller.