Yapmak fiilimsi mi?
İçindekiler
Türkçede kelimelerin anlamlarını ve görevlerini anlamak bazen kafa karıştırıcı olabilir. Özellikle fiilimsiler söz konusu olduğunda, işler biraz daha karmaşıklaşabilir. Peki, "yapmak" kelimesi fiilimsi midir? Bu sorunun cevabını net bir şekilde açıklayalım.
"Yapmak" Kelimesinin Temel Anlamı
Yapmak, Türkçede temel bir fiildir. Bir eylemi, bir işi gerçekleştirmek anlamına gelir. Örneğin, "yemek yapmak", "ev yapmak" veya "bir plan yapmak" gibi kullanımlarda "yapmak" fiili, bir işin gerçekleştirilmesi eylemini ifade eder. Fiiller, cümlelerde yargı bildirirler ve çekimlenerek farklı zaman ve kiplerde kullanılabilirler.
Ancak, "yapmak" kelimesi her zaman fiil olarak kullanılmaz. Farklı ekler alarak isim, sıfat veya zarf görevlerinde de kullanılabilir. İşte tam bu noktada fiilimsiler devreye girer.
Fiilimsiler ve "Yapmak" Fiili
Fiilimsiler, fiil kök veya gövdelerinden türetilerek cümle içinde isim, sıfat veya zarf görevlerinde kullanılan kelimelerdir. Türkçede üç tür fiilimsi bulunur: isim-fiil (mastar), sıfat-fiil (ortaç) ve zarf-fiil (ulaç).
"Yapmak" fiili, fiilimsi ekleri alarak farklı görevlerde kullanılabilir:
- İsim-Fiil (Mastar): "Yapmak" fiili "-mak, -mek, -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş" eklerini alarak isim-fiil olabilir. Örneğin: "Yapmak güzeldir." (Burada "yapmak" isim-fiil olarak kullanılmıştır ve bir isim gibi davranır.)
- Sıfat-Fiil (Ortaç): "Yapmak" fiili "-an, -en, -ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -dık, -dik, -duk, -dük, -mış, -miş, -muş, -müş" eklerini alarak sıfat-fiil olabilir. Örneğin: "Yapılacak işler var." (Burada "yapılacak" sıfat-fiil olarak kullanılmıştır ve bir ismi niteler.)
- Zarf-Fiil (Ulaç): "Yapmak" fiili "-ken, -alı, -eli, -madan, -meden, -ınca, -ince, -ıp, -ip, -up, -üp, -arak, -erek, -dıkça, -dikçe, -casına, -cesine" eklerini alarak zarf-fiil olabilir. Örneğin: "Yapa yapa öğrendi." (Burada "yapa yapa" zarf-fiil olarak kullanılmıştır ve bir fiili niteler.)
Sonuç
Özetle, "yapmak" kelimesi temelinde bir fiildir. Ancak, fiilimsi ekleri alarak isim, sıfat veya zarf görevlerinde de kullanılabilir. Bu nedenle, "yapmak" kelimesi cümledeki kullanımına göre fiil veya fiilimsi olabilir. Fiilimsiler, Türkçenin zenginliğini gösteren önemli bir dil özelliğidir ve cümlelere farklı anlam katmanları ekler.