Felsefede düşünme nedir kısaca?

Felsefede Düşünme Nedir?

Felsefede düşünme, basitçe çevremizdeki dünyayı, kendimizi ve hayatın anlamını sorgulayan, anlayan ve yorumlayan bir zihinsel faaliyettir. Bu, bir konuyu alelade bir şekilde geçiştirmek değil, derinlemesine kazmak, farklı açılardan bakmak ve mantıksal sonuçlara ulaşmaya çalışmaktır. Mesela, "Mutluluk nedir?" sorusuyla karşılaştığında, sadece anlık bir keyiften bahsetmek yerine, mutluluğun kalıcı bir durum olup olmadığını, neyin kalıcı mutluluk getirebileceğini veya hatta mutluluğun nesnel bir gerçeklik olup olmadığını düşünmek felsefi düşünmedir.

Deneyimlerime göre, felsefi düşünmenin üç temel bileşeni vardır:

• Sorgulama ve Şüphecilik: En basit ve en bariz görünen gerçekleri bile "Neden böyle?" veya "Bu gerçekten doğru mu?" diye sormaktır. Örneğin, Platon'un mağara alegorisinde, insanlar mağaradaki gölgeleri gerçeklik sanırlar. Felsefi düşünme, bu gölgelerin ardındaki gerçekliği sorgulamaktır. Sokrates'in ünlü sözü "Bilmediğimi biliyorum" tam da bu noktaya işaret eder. Bilmediğini kabul etmek, sorgulamanın ilk adımıdır.
• Analiz ve Mantıksal Akıl Yürütme: Felsefi düşünme, bilgiyi parçalarına ayırıp her bir parçanın diğerleriyle olan ilişkisini anlamayı gerektirir. Bir argümanın geçerliliğini kontrol etmek, çıkarımların tutarlı olup olmadığını görmek bu analizin bir parçasıdır. Aristoteles'in mantık kuralları, bu analiz için önemli bir temel oluşturur. Örneğin, "Bütün insanlar ölümlüdür. Sokrates bir insandır. O halde, Sokrates ölümlüdür." Bu basit bir tümdengelim (dedüksiyon) örneğidir ve felsefi argümanların temelini oluşturur.
• Kavramsal Netlik ve Tanımlama: Felsefe, soyut kavramlarla çalışır. "Adalet", "özgürlük", "bilgi" gibi kavramları netleştirmek ve tanımlamak, felsefi düşünmenin merkezindedir. Bu tanımlar, kelimelerin en yaygın kullanımlarından ziyade, anlamlarını mantıksal olarak tutarlı hale getirmeye odaklanır. Örneğin, "adalet" dendiğinde akla ilk gelen şey ceza veya eşitlik olabilir. Ancak felsefe, adalet türlerini (dağıtımsal, düzeltici) ve farklı adalet teorilerini ( Rawls'un adalet teorisi gibi) inceleyerek daha derin bir kavrayış sunar.

Felsefi Düşünmeyi Nasıl Geliştirebilirsin?

Felsefi düşünme becerini geliştirmek için yapabileceğin birkaç somut şey var:

• Bol Bol Oku: Farklı filozofların eserlerini oku. Sadece popüler özetler değil, doğrudan metinlerle uğraş. Örneğin, Kant'ın "Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi" gibi eserlerin ilk birkaç sayfasını okumak bile düşünme biçimini değiştirebilir.
• Tartışmalara Katıl: Felsefi fikirleri başkalarıyla tartışmak, kendi düşüncelerini netleştirmeni ve farklı bakış açıları kazanmanı sağlar. Bir tartışmada, iddialarını mantıksal olarak desteklemek zorunda kalırsın.
• Günlük Tut: Karşılaştığın ilginç fikirleri, kendi düşüncelerini ve sorularını bir günlükte yazmak, zihnindeki karmaşayı düzene sokmana yardımcı olur.
• "Neden" Sormaya Devam Et: En basit olaylarda bile "Neden?" sorusunu kendine sor. Bir arkadaşının bir davranışı seni rahatsız ettiyse, neden rahatsız olduğunu ve bu rahatsızlığın altında yatan temel inançlarının ne olduğunu düşün.

Unutma, felsefi düşünme bir varış noktası değil, bir yolculuktur. Her gün biraz zaman ayırarak ve merakını canlı tutarak bu yolculukta ilerleyebilirsin.