Püriten kelime anlamı nedir?
Püriten Kelime Anlamı ve Kökeni
Püriten kelimesi, köken olarak Latince'deki "purus" kelimesinden gelir. "Purus"un anlamı ise "saf" demektir. Yani en temelde, Püritenler kendilerini saf ve Tanrı'ya daha yakın bir yaşam sürmeye adamış kişiler olarak tanımlıyorlar.
Bu hareket,
- yüzyılın sonları ve
- yüzyılın başlarında İngiltere'de ortaya çıktı. Temelde İngiliz Reformasyonu'nun bir uzantısı olarak görülebilir. Püritenlerin amacı, İngiliz Anglikan Kilisesi'ni Katolik etkilerinden tamamen arındırıp, daha basit ve Tanrı'nın sözüne (yani Kutsal Kitap'a) dayalı bir yapıya kavuşturmaktı. Kendilerini, kilisedeki bu saflaşma sürecinin öncüsü olarak görüyorlardı.
Püritenlerin bu "saflık" arayışı sadece dini ritüellerle sınırlı değildi. Yaşam tarzları, ahlak anlayışları, çalışma biçimleri dahil her alana yayılıyordu. Günlük yaşamlarında da Tanrı'nın emirlerine uygun, disiplinli ve dürüst bir hayat sürmeyi hedefliyorlardı.
Püritenlerin Temel İnançları ve Yaşam Tarzı
Püritenlerin en belirgin özelliklerinden biri, Kutsal Kitap'ı her şeyin üzerinde tutmalarıydı. Kutsal Kitap'ı, Tanrı'dan gelen doğrudan bir vahiy olarak görüyorlar ve yaşamlarını bu metne göre şekillendirmeye çalışıyorlardı. Bu durum, onların batıl inançlara, gösterişli dini törenlere ve kilise hiyerarşisine karşı çıkmalarına neden oldu. Basit ibadetler, vaazlar ve Kutsal Kitap çalışmaları onlar için öncelikliydi.
Deneyimlerime göre, Püritenlerin yaşam tarzı oldukça katı ve disiplinliydi. Eğlence anlayışları, diğer dönemlere göre oldukça farklıydı. Müzik, dans, tiyatro gibi eğlence biçimlerini genelde Tanrı'ya karşı saygısızlık olarak görüyorlardı. Özellikle pazar günleri, ibadet ve dinlenme dışında hiçbir aktiviteye izin verilmezdi. Bu katılık, onların çalışma ahlakına da yansımıştı. Püritenler, çalışmayı Tanrı'nın verdiği bir görev olarak görüyor ve boş vakit geçirmeyi, tembelliği sevmiyorlardı. Bu durum, zamanla kapitalizmin gelişiminde de etkili olduğuna dair görüşler olduğunu belirtmek isterim.
Püritenlerin Tarihsel Etkileri ve Günümüze Yansımaları
Püritenlerin İngiltere'de yaşadığı baskılar, birçoğunu yeni bir yaşam alanı aramaya itti. Bu nedenle,
- yüzyılda birçok Püriten, İngiliz Kuzey Amerika'ya göç etti. Amerika kıtasındaki ilk yerleşimlerden olan ve bizim de yakından bildiğimiz Plymouth Kolonisi (1620) Püritenler tarafından kuruldu. "Mayflower" gemisiyle gelen bu ilk göçmenler, kendi siyasi ve dini ilkelerini uygulayabilecekleri bir toplum kurma hayaliyle yola çıktılar. Amerika'nın ilk yıllarında Püritenlerin etkisi oldukça fazlaydı; eğitim, yönetim ve ahlaki değerler konusunda önemli izler bıraktılar.
Püriten düşüncenin günümüze yansımalarına baktığımızda ise, özellikle çalışma etiği, bireysel sorumluluk ve dürüstlük gibi değerlerin pek çok Batı toplumunda hala önemli olduğunu görüyoruz. Elbette bu değerler, zamanla evrilmiş ve daha esnek hale gelmiştir. Ancak Püritenlerin bu konulardaki vurguları, modern dünyanın iş ahlakını şekillendiren unsurlardan biri olmuştur.
Püritenlerden Alabileceğimiz Dersler
Püritenlerin yaşam tarzı, günümüz dünyası için belki de biraz aşırı gelebilir. Ancak onların temelinde yatan bazı değerler, hepimiz için ilham verici olabilir. İşte birkaç öneri:
- Değerlerinize Bağlı Kalmak: Püritenler, inançları uğruna zorluklara göğüs gerdiler. Sen de kendi değerlerinden taviz vermeden, ilkeli bir yaşam sürebilirsin.
- Disiplinli Çalışma: Verimli olmak ve hedeflerine ulaşmak için disiplinli bir çalışma alışkanlığı geliştirmek her zaman önemlidir. Boş zamanları verimli kullanma fikrini kendine uyarlayabilirsin.
- Temel İlkeleri Önceliklendirmek: Hayatındaki gereksiz karmaşayı azaltıp, gerçekten önemli olan şeylere odaklanmak, iç huzurunu artırabilir. Püritenlerin sade yaşam anlayışından ilham alabilirsin.
- Sürekli Gelişim: Püritenler, kendilerini sürekli iyileştirmeye çalışıyorlardı. Kendini geliştirmek, öğrenmek ve daha iyi bir insan olmak için çabalamak her yaşta değerli bir eylemdir.