Yemek borusunda daralma neden olur?
Yemek Borusunda Daralma Neden Olur?
Yemek borusunda daralma, yediğimizin veya içtiğimizin midemize ulaşmasını zorlaştıran can sıkıcı bir durum. Nedenlerine inince, aslında pek çok farklı etkenin bu daralmaya yol açabileceğini görüyoruz. Kendi deneyimlerime ve karşılaştığım vakalara göre, bu sorunun arkasındaki ana nedenleri birkaç başlık altında toplayabiliriz.
- İltihap ve Reflü Hastalığı
En sık gördüğümüz nedenlerden biri kesinlikle Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD). Midedeki asidin yemek borusuna geri kaçmasıyla zamanla yemek borusunun iç duvarında iltihaplanmaya (özofajit) yol açar. Bu iltihap tedavi edilmezse, iyileşme süreci dokuda bir gerilmeye ve sonuçta daralmaya neden olabilir. Özellikle uzun süreli ve kontrol altına alınmamış reflüsü olan kişilerde bu durum daha sık görülür. Hatta reflüye bağlı olarak oluşan ve Barrett özofagusu dediğimiz durum, kanser riskini artırmanın yanı sıra daralmaya da zemin hazırlar.
Nelere dikkat etmelisin? Eğer sık sık göğsünde yanma, ekşi tat, yutkunmada zorluk hissediyorsan, bu bir reflü işareti olabilir. Özellikle yemeklerden sonra, yatınca bu belirtiler artıyorsa bir doktora görünmekte fayda var. Erken teşhis ve tedavi, uzun vadede bu tür ciddi sorunların önüne geçebilir.
- Yemek Borusu Yaralanmaları ve Yara Dokusu Oluşumu
Yemek borusu, çeşitli nedenlerle hasar görebilir ve bu hasarın iyileşme süreci sonunda yara dokusu (skar dokusu) oluşabilir. Bu yara dokusu, normal esnek dokudan farklı olduğu için zamanla sertleşip daralmaya yol açar. Peki, bu yaralanmalar nasıl oluyor?
- Kimyasal Yanıklar: Çok sıcak veya çok soğuk sıvılar, aşındırıcı maddeler (kazara yutulan temizlik malzemeleri gibi) yemek borusunda yanıklara neden olabilir.
- Fiziksel Travmalar: Yutkunurken keskin, sert cisimleri zorlayarak geçirmeye çalışmak veya yemek borusuna yapılan tıbbi müdahaleler (endoskopi sırasında bazen oluşabilir) sonrasında da bu tür yaralanmalar görülebilir.
- Radyoterapi: Özellikle baş-boyun bölgesine uygulanan radyoterapi, yemek borusunda iltihaplanma ve sonrasında daralmaya yol açabilen bir faktördür.
Pratik Öneri: Yemek yerken veya içerken dikkatli ol. Çok sıcak veya çok sert gıdaları yutarken acele etme. Eğer kaza sonucu yemek boruna bir zarar verdiğini düşünüyorsan, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalısın.
- Eozinofilik Özofajit (EoE)
Bu, son yıllarda daha sık karşımıza çıkan bir durum. Bağışıklık sisteminin bir reaksiyonu olarak yemek borusunda eozinofil adı verilen belirli beyaz kan hücrelerinin birikmesiyle karakterize bir alerjik iltihaplanma hastalığıdır. Genellikle alerjisi olan kişilerde, özellikle de gıda alerjisi olanlarda görülür. Çocuklarda daha sık olmakla birlikte yetişkinlerde de görülebilir.
EoE'nin en belirgin semptomlarından biri yutkunma güçlüğüdür. Besinlerin takılması, göğüs ağrısı, kusma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Uzun süreli ve tedavi edilmeyen EoE, yemek borusunda kalıcı daralmalara yol açabilir. Bir araştırmada, EoE hastalarının yaklaşık %50-70'inde yutkunma güçlüğü belirtildiği belirtiliyor.
Ne yapmalı? Eğer yutkunurken sık sık zorlanıyorsan, yiyecekler boğazında veya göğsünde takılıyormuş gibi hissediyorsan ve bu durum belirli yiyecekleri yiyince daha da artıyorsa, bir alerji ve gastroenteroloji uzmanına danışmak önemlidir. Gerekli tetkiklerle tanı konulup uygun tedavi başlanabilir.
Yemek borusunda daralma ciddi bir sorun olsa da, nedenini doğru teşhis edip uygun tedaviyle kontrol altına almak mümkün. Unutma, erken farkındalık ve doktora başvurmak en önemli adım.