Mezozoik dönem kaçıncı dönemdir?
Mezozoik Dönem: Dinozorların ve Yeni Yaşamın Çağı
Mezozoik dönem, Dünya'nın jeolojik zaman çizelgesinde yaklaşık 251 milyon yıl önce başlayıp 66 milyon yıl önce sona eren üçüncü büyük zaman dilimidir. Üç alt döneme ayrılır: Triyas, Jura ve Kretase. Bu dönem, canlılık tarihinde devrim niteliğinde değişimlerin yaşandığı, bildiğimiz anlamda yaşamın yeniden şekillendiği bir evredir.
Triyas Dönemi: Yeni Başlangıçlar ve İlk Dinozorlar
Mezozoik'in başlangıcı olan Triyas dönemi, yaklaşık 251 ila 201 milyon yıl öncesini kapsar. Bu dönem, önceki Permiyen-Triyas yok oluş olayının ardından yaşamın yeniden toparlanma sürecidir. Neredeyse tüm karasal canlı yaşamının %90'ından fazlasının yok olduğu düşünülürse, Triyas'ın yeni bir başlangıç olduğu söylenebilir.
* İklim ve Coğrafya: Triyas boyunca Pangea adı verilen dev süperkıta hala bir bütün halindeydi. İklim genel olarak sıcak ve kuraktı. Bitki örtüsü genellikle otsu bitkiler ve kozalaklı ağaçlardan oluşuyordu.
* Canlılık: Denizlerde ammonitler ve kıkırdaklı balıklar gibi canlılar çeşitlenmeye başladı. Karada ise sürüngenler egemen hale geldi. En dikkat çekici gelişme ise ilk dinozorların bu dönemde ortaya çıkmasıdır. Küçük ve iki ayaklı olan bu ilk dinozorlar, gelecekteki devasa yaratıkların habercisiydi. Aynı zamanda ilk memeliler de bu dönemde evrimleşmeye başlamıştı, ancak boyutları ve yaşam tarzları açısından genellikle küçük ve gececil hayvanlardı.
Jura Dönemi: Devlerin Yükselişi
Yaklaşık 201 ila 145 milyon yıl öncesini kapsayan Jura dönemi, denince akla ilk gelen kuşkusuz dinozorların altın çağıdır. Bu dönemde dinozorlar gerçekten devasa boyutlara ulaştı ve ekosistemlerin baskın gücü haline geldi.
* İklim ve Coğrafya: Pangea kıtası bu dönemde parçalanmaya başlamıştı. Orta enlemlerde iklim daha nemli ve ılıman hale geldi. Ormanlar daha yaygınlaştı ve bitki örtüsü çeşitlendi.
* Canlılık: Jura'nın en ikonik canlıları arasında dev sauropodlar (örneğin Brachiosaurus, Diplodocus), büyük etçil theropodlar (örneğin Allosaurus) ve zırhlı stegosaurlar bulunur. Deneyimlerime göre, bu devasa yaratıkların karada dolaştığını hayal etmek bile inanılmaz! Kuşların atası sayılan Archaeopteryx gibi ilk kuşlar da bu dönemde evrimleşti. Denizlerde ise plesiosaur'lar ve ichthyosaur'lar gibi devasa deniz sürüngenleri hüküm sürüyordu.
Kretase Dönemi: Son Büyük Yok Oluş ve Yeni Dönüşümler
Mezozoik'in son dönemi olan Kretase, yaklaşık 145 ila 66 milyon yıl öncesini kapsar. Bu dönem, dinozorların sonunu getiren büyük yok oluşla ve aynı zamanda yeni yaşam formlarının yükselişiyle anılır.
* İklim ve Coğrafya: Kıtaların ayrışması devam etti ve günümüzdeki kıta düzenine daha yakın bir hal aldı. Kretase'nin büyük bir bölümünde iklim daha ılıman ve istikrarlıydı.
* Canlılık: Dinozorlar hala baskındı; özellikle Tyrannosaurus Rex ve Triceratops gibi türler bu dönemin ikonik canlılarıdır. Ancak Kretase'nin en önemli gelişmelerinden biri çiçekli bitkilerin (angiosperm) ortaya çıkması ve hızla yaygınlaşmasıdır. Bu, ekosistemlerde devrim yarattı ve böceklerin, kuşların ve memelilerin evrimini derinden etkiledi. Mezozoik, Kretase'nin sonundaki o büyük asteroid çarpmasıyla (Chicxulub olayı) sona erdi. Bu olay, dinozorların çoğunun ve deniz sürüngenlerinin yok olmasına neden oldu, ancak memeliler ve kuşlar gibi grupların hayatta kalıp Senozoik'te çeşitlenmesinin yolunu açtı.
Eğer Mezozoik dönemle ilgili daha derinlemesine bilgi edinmek istersen, fosil müzelerini ziyaret etmeni veya bu döneme odaklanan belgeseller izlemeni öneririm. Bu, devasa canlıların dünyasına bir pencere açacaktır.