Yetişkinlerde tetanoz aşısı kaç doz yapılır?

Yetişkinlerde Tetanoz Aşısı: Kaç Doz ve Neden Önemli?

Tetanoz aşısı, aslında birçoğumuzun çocukluktan beri bildiği ama yetişkinlikte unutabildiği bir konu. Özellikle bir yara aldığımızda veya uzun zamandır aşı hatırlatması gelmediğinde aklımıza düşüyor: "Acaba tetanoz aşım güncel mi? Kaç doz olmam gerekiyor?" Gelin bu konuya biraz yakından bakalım, çünkü tetanoz gerçekten de hafife alınmaması gereken bir hastalık.

Tetanoz, Clostridium tetani adlı bakterinin ürettiği toksinlerle vücuda zarar verir. Bu bakteri, toprakta, tozda, hayvan gübresinde bolca bulunur ve açık yaralardan vücudumuza kolayca girebilir. Yaraya temas eden çivi, paslı metal, toprak bulaşmış bir cisim... Hepsi tetanoz için davetiye çıkarabilir. Hastalığın belirtileri genellikle kas spazmları şeklinde başlar; çene kaslarındaki kasılma nedeniyle ağız açılamaz hale gelir (kilitlenme), bu da hastalığa ismini verir.

Peki, yetişkinlerde durum ne? Eğer bebekliğinizde ve çocukluğunuzda aşı takvimine uygun olarak tam bir seri aşı yapıldıysa, bağışıklığınız oldukça güçlüdür. Ancak tetanoz aşısının koruyuculuğu zamanla azalır. Bu yüzden yetişkinlikte de belirli aralıklarla hatırlatma dozları almak gerekir.

Yetişkinlerde Tetanoz Aşısı Kaç Doz Yapılır?

Temel kural şu: Çocukluk döneminde tam bir tetanoz aşılama serisi (genellikle 4-5 doz) aldıysanız, yetişkinlikte tek bir hatırlatma dozu genellikle yeterlidir. Bu hatırlatma dozu, yaşam boyu sürecek bir bağışıklık sağlamaz ama belirli bir süre için sizi korur.

Deneyimlerime göre en sık karşılaşılan durum şudur: Birçok yetişkinin çocukluk aşılarını tam yaptırdığı varsayılır. Ancak hayatın koşturmacasında aşı kartları kaybolabilir veya hangi yaşta tam olarak hangi aşıların yapıldığı unutulabilir. Bu noktada en doğru adım, bir sağlık kuruluşuna (aile sağlığı merkezi veya hastane) başvurarak aşı geçmişinizi kontrol ettirmek veya bu konuda bir sağlık profesyonelinden destek almaktır. Eğer aşı geçmişinizden emin değilseniz veya çocuklukta yeterli sayıda aşı almadığınızı düşünüyorsanız, doktorunuz size uygun bir aşılama programı önerecektir. Bu genellikle 2 veya 3 dozluk bir seri şeklinde olabilir.

Ne Sıklıkla Hatırlatma Dozu Gerekir?

Yetişkinlikte yapılan ilk hatırlatma aşısından sonra, bağışıklık seviyenizi yüksek tutmak için her 10 yılda bir tetanoz aşısı (genellikle Difteri ile birlikte olan Td aşısı) yaptırmanız önerilir. Bu, tetanoz toksinine karşı vücudunuzun yanıt verme yeteneğini canlı tutar.

Örnek: Diyelim ki 25 yaşında bir hatırlatma dozu oldunuz. Bir sonraki hatırlatma aşınız 35 yaşında, sonraki 45 yaşında, şeklinde devam edecektir. Eğer 40 yaşında yaralanıp aşı geçmişinizden emin olamıyorsanız ve doktorunuz tarafından tetanoz aşısı (örneğin daha önce hiç aşılanmamış gibi bir senaryo ile) önerildiyse, ilk başta 0-1 ay-6 ay gibi bir programla 3 doz almanız gerekebilir. Ancak bu tamamen sizin aşı geçmişinize ve doktorunuzun değerlendirmesine bağlıdır.

Yaralanma Durumunda Ne Yapmalı?

Bu en kritik noktalardan biri. Eğer derin, kirli bir yaranız varsa ve son tetanoz aşınızı olup olmadığınızdan emin değilseniz veya aşınızın üzerinden 5 yıldan fazla zaman geçtiyse, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmanız hayati önem taşır. Doktorunuz, yaralanmanın tipine ve sizin aşı geçmişinize göre ek bir tetanoz aşısı yapılmasına veya immün globulin (tetanoz antikorları içeren bir enjeksiyon) uygulanmasına karar verecektir.

Pratik ipucu: Ailenizdeki herkesin aşı kartlarını bir arada, kolay ulaşılabilir bir yerde (örneğin bir dosya veya dijital bir kayıtta) saklamanız, bu tür durumlarda büyük kolaylık sağlar. Ya da en azından aşılarınızı yaptırdığınız sağlık kuruluşunun bilgilerini not almak faydalı olabilir.

Unutmayın, tetanoz önlenebilir bir hastalıktır. Doğru zamanda yapılan aşılar sizi ve sevdiklerinizi bu ciddi hastalıktan korur. Sağlığınız için bu bilgileri ciddiye almanız ve doktorunuzla konuşmaktan çekinmemeniz en iyisidir.