Mitoz bölünme evreleri nelerdir?
İçindekiler
Mitoz, tek hücreli canlıların üremesini sağlayan ve çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve doku onarımını mümkün kılan temel bir hücre bölünmesi sürecidir. Bu süreç, bir hücrenin genetik materyalini (DNA) kopyalayarak iki özdeş yavru hücre oluşturmasını içerir. Mitoz bölünme, karmaşık ve düzenli bir dizi evreden oluşur. Gelin, bu evreleri yakından inceleyelim.
Profaz Evresi: Hazırlık Aşaması
Mitozun ilk evresi olan profazda, hücre bölünmeye hazırlanır. Kromatin iplikleri yoğunlaşarak kromozomları oluşturur. Her kromozom, birbirinin aynı iki kromatitten meydana gelir ve bunlar sentromer adı verilen bir bölgede birleşir. Çekirdek zarı parçalanmaya başlar ve iğ iplikleri adı verilen yapılar oluşur. Bu iğ iplikleri, hücrenin kutuplarına doğru hareket eden sentrozomlar tarafından düzenlenir.
Metafaz Evresi: Kromozomların Dizilişi
Metafazda, iğ iplikleri tamamen oluşmuştur ve kromozomlar hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) dizilirler. Her bir kromozomun sentromeri, iğ ipliklerine bağlanır. Bu evre, kromozomların en belirgin şekilde görüldüğü ve genetik materyalin eşit dağılımı için kritik bir kontrol noktasının bulunduğu aşamadır.
Anafaz Evresi: Kromatitlerin Ayrılması
Anafaz, kardeş kromatitlerin ayrıldığı evredir. İğ iplikleri kısalır ve kardeş kromatitler zıt kutuplara doğru çekilir. Artık her bir kromatit, bağımsız bir kromozom olarak kabul edilir. Bu evrede, hücrenin şekli uzamaya başlar.
Telofaz Evresi: Yeni Çekirdeklerin Oluşumu
Telofaz, mitozun son evresidir. Kutuplara ulaşan kromozomların etrafında yeni çekirdek zarları oluşur. Kromozomlar tekrar kromatin ipliklerine dönüşerek yoğunluklarını kaybederler. İğ iplikleri kaybolur ve hücre bölünmesi tamamlanmak üzeredir. Genellikle sitokinez (sitoplazma bölünmesi) bu evreyle eş zamanlı olarak gerçekleşir.
Sitokinez: Hücrenin Tamamen Bölünmesi
Sitokinez, sitoplazmanın bölünerek iki ayrı hücre oluşturmasıdır. Hayvan hücrelerinde, hücre zarı ortadan boğumlanarak ikiye ayrılırken, bitki hücrelerinde hücre plağı adı verilen bir yapı oluşarak yeni bir hücre duvarı meydana gelir. Sonuç olarak, genetik olarak birbirinin aynı iki yavru hücre oluşur ve mitoz süreci tamamlanır.
Mitoz bölünme, yaşamın temel bir parçasıdır ve hücrelerin çoğalmasını, büyümesini ve onarımını sağlar. Bu sürecin her bir evresi, genetik materyalin doğru ve eksiksiz bir şekilde aktarılmasını garanti eder.