Süt kaymağından tereyag nasıl yapılır?
Süt Kaymağından Tereyağı Yapımı: En Doğal ve Lezzetli Yol
Süt kaymağından evde kendi tereyağını yapmak hem çok kolay hem de aldığın lezzet ve kalite inanılmaz. Deneyimlerime göre, marketten aldığın o homojenize edilmiş, bazen de tadı tam oturmamış tereyağlarına bin basar. Üstelik bu işin içine girdiğinde, sütün o mucizevi dönüşümüne bizzat şahit olacaksın.
Kaymak Toplama ve Saklama: Kalitenin Temeli
Tereyağının kalitesi, kullandığın kaymağın kalitesiyle doğrudan orantılıdır. Çiğ süt kullanıyorsan, sütü bir kaba alıp buzdolabında 1-2 gün bekletmen yeterli. Üzerinde biriken o sarımsı, yoğun tabaka senin kaymağın olacak. Eğer pastörize süt kullanacaksan, kaymağın daha az olacağını bilmelisin. Ben genellikle köylüden aldığım günlük sütü tercih ediyorum.
Kaymağı toplarken dikkat etmen gereken birkaç nokta var:
* Temizlik: Kullandığın tüm kapların ve kaşıkların pırıl pırıl olduğundan emin ol. Steril olmayan bir ortamda topladığın kaymak beklediğinde ekşiyebilir.
* Katmanlı Toplama: İlk gün çıkan ince kaymağı bir kaba, sonraki günlerde çıkan daha kalın kaymakları başka bir kaba toplayabilirsin. Bu, eventual yağ verimini etkileyebilir.
* Saklama: Topladığın kaymakları buzdolabında, hava almayan bir kapta sakla. En geç 7-10 gün içinde tereyağı yapmalısın. Daha uzun süre bekleyen kaymak ekşimeye başlar ve tereyağının lezzetini olumsuz etkiler. Mümkünse dondurucuda saklayıp biriktirebilirsin. Dondurduğun kaymakları tereyağı yapmadan önce oda sıcaklığında çözdür.
Tereyağı Çevirme Yöntemleri: Hangi Yöntem Sana Uygun?
Kaymağı tereyağına dönüştürmenin birkaç temel yolu var. Hangisini seçeceğin elindeki imkanlara ve ne kadar sürede yapmak istediğine bağlı.
- El ile Çalkalama: En geleneksel yöntem bu. Topladığın kaymağı ağzı sıkıca kapanan temiz bir kavanoza doldur. Kavanozu iyice çalkalamaya başla. Başlangıçta homojen bir sıvı gibi görünecek, ancak sabırla devam edersen bir süre sonra kaymak kesilip tereyağı ve ayran ayrışmaya başlayacak. Bu yöntem biraz sabır ister, genellikle 15-30 dakika sürebilir. Ama sonuç, sanki dedenin çiftliğinden çıkmış gibi bir tereyağı olur.
- Mutfak Robotu veya Mikser Kullanımı: Eğer el çalkalama sana göre değilse, mutfak robotunun çırpıcı aparatıyla veya mikserle de aynı işlemi yapabilirsin. Kaymağı robota koy ve orta devirde çalıştırmaya başla. Kısa sürede tereyağı ve ayran ayrışacaktır. Bu yöntem daha hızlıdır ve yorucu değildir.
- Tereyağı Çevirme Aparatları: Piyasada bu iş için özel tasarlanmış manuel tereyağı çevirme makineleri de bulunuyor. Bunlar genellikle bir krank koluyla çalışır ve daha hızlı sonuç verirler.
Deneyimlerime göre, yaklaşık 1 kg kaymaktan ortalama 300-400 gr tereyağı elde edersin. Bu oran, sütün yağ oranına ve kaymağı ne kadar pürüzsüz topladığına göre değişebilir.
Tereyağını Yıkama ve Şekillendirme: Lezzeti Saklamak
Kaymak kesildikten sonra elde ettiğin tereyağını ayranından ayırmalısın. Bu ayrım ne kadar iyi olursa, tereyağın raf ömrü o kadar uzun olur.
* Ayranın Süzülmesi: Oluşan tereyağını bir süzgece alarak olabildiğince ayranını süzdür. Elinle nazikçe yoğurarak kalan ayranı da çıkarabilirsin.
* Yıkama İşlemi: En önemli adım burası. Tereyağını birkaç kez soğuk suyla yıkamalısın. Soğuk suyu tereyağının üzerine dök, elinle yoğurarak suyu kirli bir şekilde akıt. Bu işlemi, akan su berraklaşana kadar tekrarla. Bu, tereyağındaki süt proteinlerini ve şekeri uzaklaştırır, böylece tereyağın daha uzun süre bozulmadan kalır ve o istenmeyen tadı almaz.
* Şekillendirme ve Tuzlama (İsteğe Bağlı): Yıkama işlemi biten tereyağını tekrar elinle yoğurarak fazla suyunu iyice çıkar. Ardından tereyağını istediğin şekli verebilirsin. Ben genellikle streç filme sarıp rulo haline getiriyorum. Eğer tuzlu tereyağı seviyorsan, tuzunu bu aşamada ekleyip iyice yoğurabilirsin. Tuz miktarı tamamen senin damak zevkine kalmış.
Artık kendi el emeğinle yaptığın o mis kokulu, lezzetli tereyağın hazır! Buzdolabında hava almayan bir kapta saklayabilirsin. İlk denemelerde belki biraz acemilik çekebilirsin ama emin ol, bir kere denediğinde bir daha marketten tereyağı almak istemeyeceksin. Afiyet olsun!