Aort damarı genişlemesi nasıl tedavi edilir?

Aort Damarı Genişlemesi: Ne Yapmalı?

Aort damarı genişlemesi, yani aort anevrizması, hayatı tehdit eden ciddi bir durumdur. Bu, vücudun en büyük atardamarının zayıflayan duvarının dışarı doğru balon gibi şişmesi anlamına gelir. Eğer aort yırtılırsa, iç kanama riski çok yüksektir.

Hangi Durumlarda Müdahale Gerekir?

Her genişleme tedavi gerektirmez. Doktorlar genellikle anevrizmanın boyutunu, büyüme hızını ve hastanın genel sağlık durumunu göz önünde bulundurarak bir karar verirler. Genel bir kural olarak:

• Aort kökü (kalpten çıkan kısım) anevrizmaları genellikle 5.0-5.5 cm çapa ulaştığında cerrahi olarak onarılır. 5 cm altındaki küçük anevrizmaların yırtılma riski daha düşüktür.
• Torasik aort (göğüs boşluğundaki kısım) anevrizmaları ise genellikle 5.5-6.0 cm çapa ulaştığında cerrahi müdahale önerilir. 5.5 cm altındaki anevrizmaların cerrahi riski genellikle yırtılma riskinden daha fazla olabilir.
• Abdominal aort (karın boşluğundaki kısım) anevrizmaları ise genellikle 5.0-5.5 cm çapa ulaştığında cerrahi olarak onarılır. 5 cm altındaki anevrizmaların yırtılma riski daha düşüktür.

Bu rakamlar genel bir yönlendirmedir; kişiye özel durumlar doktorunuz tarafından değerlendirilecektir. Örneğin, sizde başka risk faktörleri varsa (ailede aort anevrizması öyküsü, belirli bağ dokusu hastalıkları gibi) daha erken müdahale gerekebilir.

Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Tedavi, anevrizmanın nerede olduğuna ve boyutuna göre değişir. Temelde iki ana yöntem vardır:

1. Cerrahi Onarım

Bu, aort duvarının zayıflayan kısmının sentetik bir greft ile değiştirildiği geleneksel yöntemdir. Açık cerrahi veya kapalı (endovasküler) cerrahi şeklinde yapılabilir.

• Açık Cerrahi: Bu yöntemde, göğüs veya karın bölgesinde bir kesi yapılır. Zayıflamış aort bölümü kesilip çıkarılır ve yerine sentetik bir tüp (greft) dikilir. Bu daha invaziv bir yöntemdir ve iyileşme süresi daha uzundur. Ancak bazı durumlarda, özellikle anevrizmanın karmaşık olduğu durumlarda, tek seçenektir.
• Endovasküler Anevrizma Onarımı (EVAR veya TEVAR): Bu, daha az invaziv bir yöntemdir. Genellikle kasıktaki bir veya iki kesiden ince tüpler (kateterler) aracılığıyla anevrizmanın içine stent greft adı verilen özel bir cihaz yerleştirilir. Bu stent greft, anevrizmayı içten destekleyerek kanın aort duvarına temasını engeller. Bu yöntem genellikle daha hızlı iyileşme süreci sunar. Doktorlar genellikle anevrizmanın şekli ve yeri uygunsa bu yöntemi tercih ederler. Örneğin, abdominal aort anevrizmaları için EVAR, torasik aort anevrizmaları için ise TEVAR (Torasik Endovasküler Anevrizma Onarımı) kullanılır.

Deneyimlerime göre, EVAR/TEVAR'ın yaygınlaşmasıyla birlikte cerrahi riski azalan hasta sayısı arttı. Ancak bu yöntemin de kendine özgü riskleri ve uzun vadeli takip gereksinimleri var.

1. Yakın Takip ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Eğer anevrizmanız küçükse ve hızlı büyümüyorsa, doktorunuz sadece düzenli kontroller ve yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir. Bu şunları içerir:

• Kan Basıncını Kontrol Altında Tutmak: Yüksek tansiyon, aort duvarını daha da zorlayarak genişlemenin artmasına neden olabilir. Doktorunuzun önerdiği tansiyon ilaçlarını düzenli kullanmak hayati önem taşır. Hedeflenen kan basıncı genellikle 130/80 mmHg altı olarak belirlenir.
• Kolesterolü Düşürmek: Yüksek kolesterol de damar sağlığını olumsuz etkiler. Gerekirse kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler gibi) reçete edilebilir.
• Sigarayı Bırakmak: Sigara, aort anevrizmasının en önemli nedenlerinden ve ilerleten faktörlerinden biridir. Sigarayı bırakmak, anevrizmanın büyüme hızını yavaşlatabilir ve genel kardiyovasküler sağlığınızı iyileştirebilir. Bu konuda ne kadar kararlı olursanız o kadar iyidir.
• Sağlıklı Beslenme: Tuz, yağ ve işlenmiş gıdalardan uzak, sebze ve meyveden zengin bir diyet benimsemek önemlidir.
• Düzenli Egzersiz: Doktorunuzun onayladığı, aşırı zorlayıcı olmayan düzenli egzersizler genel sağlığınız için faydalıdır. Ancak ağır kaldırma gibi aniden tansiyonu yükseltecek aktivitelerden kaçınmanız gerekebilir.
• Düzenli Ultrason ve BT Taramaları: Anevrizmanızın boyutunu ve büyüme hızını takip etmek için doktorunuzun belirlediği sıklıkta görüntüleme yöntemleriyle kontrole gitmeniz gerekir.

Unutmayın, aort damarı genişlemesi erken teşhis ve doğru yönetimle kontrol altına alınabilir. Doktorunuzla açık iletişim halinde olmak, merak ettiğiniz her şeyi sormak ve tedavi planına sadık kalmak en doğru yaklaşımdır.