🗞️ Manisa Haber

Kar ve zarar tablosu nedir?

13 Haziran 2025 Manisa Haber

Kar ve Zarar Tablosu: İşinin Gizli Kahramanı

Kar ve zarar tablosu, bir işletmenin belirli bir dönemdeki finansal performansını gösteren en kritik belgelerden biri. Eğer bir işletme sahibiysen veya bir işletmeye yatırım yapmayı düşünüyorsan, bu tabloyu okuyabilmek ve anlayabilmek senin için altın değerinde. Basitçe söylemek gerekirse, bu tablo "ne kadar kazandık ve ne kadar harcadık" sorusuna yanıt verir.

Gelirler ve Giderlerin Anatomisi

Kar ve zarar tablosunun temelinde iki ana unsur var: gelirler ve giderler.

  • Gelirler: Bunlar, işletmenin ana faaliyetlerinden elde ettiği para. Örneğin, bir e-ticaret sitesi için ürün satışından gelen para, bir yazılım şirketi için abonelik ücretleri, bir danışmanlık firması için verilen hizmet bedelleri. Bu rakamlar, işletmenin ne kadar satış yaptığını ve ne kadar para kazandığını gösterir. Diyelim ki bir ay içinde 100.000 TL'lik satış yaptın. Bu senin brüt gelirin.
  • Giderler: Bunlar ise bu gelirleri elde etmek için katlandığın maliyetler. Bunları da birkaç alt gruba ayırabiliriz:
    • Satışların Maliyeti (COGS - Cost of Goods Sold): Eğer mal satıyorsan, bu ürünleri üretmek veya satın almak için harcadığın doğrudan maliyetlerdir. 100.000 TL'lik satışın için 40.000 TL'lik ürün maliyeti varsa, bu COGS'tur.
    • İşletme Giderleri: Bunlar, işletmenin günlük işleyişi için yapılan harcamalar. Kira, maaşlar, elektrik, internet, pazarlama, muhasebe ücretleri gibi kalemler buraya girer. Diyelim ki bu giderler ay sonunda 30.000 TL tuttu.
    • Faiz Giderleri ve Vergiler: Eğer kredi kullanmışsan faiz ödersin, ayrıca vergi dilimlerine göre devlete ödemen gereken vergiler de gider hanesinde yer alır.

Kârın Farklı Katmanları

Kar ve zarar tablosu, karı tek bir rakamda değil, farklı seviyelerde gösterir.

  • Brüt Kâr: Satış Gelirleri'nden Satışların Maliyeti'ni (COGS) çıkardığında elde ettiğin kârdır. Yukarıdaki örneğe göre 100.000 TL (gelir) - 40.000 TL (COGS) = 60.000 TL Brüt Kâr. Bu rakam, ürününü satarken ne kadar kâr ettiğini gösterir.
  • Faaliyet Kârı (İşletme Kârı): Brüt Kâr'dan tüm işletme giderlerini çıkardıktan sonra kalan kârdır. 60.000 TL (Brüt Kâr) - 30.000 TL (İşletme Giderleri) = 30.000 TL Faaliyet Kârı. Bu, işletmenin ana faaliyetlerinden ne kadar operasyonel kâr elde ettiğini gösterir.
  • Net Kâr: Faaliyet Kârı'ndan faiz giderleri ve vergiler çıkarıldıktan sonra kalan nihai kârdır. Diyelim ki faiz ve vergiler toplam 10.000 TL tuttu. 30.000 TL (Faaliyet Kârı) - 10.000 TL (Faiz ve Vergiler) = 20.000 TL Net Kâr. Bu, nihai olarak cebinde kalan paradır ve işletmenin tüm giderleri çıktıktan sonraki gerçek kazancını temsil eder.

Neden Önemli ve Neler Yapabilirsin?

Deneyimlerime göre, kar ve zarar tablosunu düzenli olarak incelemek sana bir işletme sahibinin uykusunu kaçırmaması gereken şeyleri gösterir.

  • Performansı İzlemek: Bu tablo, aylık, üç aylık veya yıllık bazda işletmenin performansını izlemeni sağlar. Gelirlerin artıyor mu, giderlerin kontrolden çıkıyor mu, kâr marjların düşüyor mu? Bunları bu tablodan görebilirsin. Örneğin, geçen aya göre satışların %10 artmış olabilir ama giderlerin %20 artmışsa, bu bir uyarı işaretidir.
  • Karar Alma Süreci: Yeni bir ürün çıkarmalı mısın? Hangi maliyet kalemini kısmalısın? Fiyatlandırma stratejini değiştirmeli misin? Tüm bu kararların temelinde kar ve zarar tablosundan elde ettiğin bilgiler yatmalı. Bir gider kalemi sürekli artıyorsa, onunla ilgili alternatifler düşünmen gerekir.
  • Verimlilik Analizi: Hangi ürünlerin veya hizmetlerinin daha kârlı olduğunu anlamana yardımcı olur. Belirli bir ürünün satışları yüksek ama maliyetleri de çok yüksekse, bu ürünün verimliliğini sorgulaman gerekir.
  • Finansal Sağlığı Anlamak: Sadece kârı değil, gelir ve gider dengesini de gösterir. Sürekli zarar eden bir işletme, uzun vadede sürdürülebilir olamaz. Bu tablo, finansal sağlığının bir röntgeni gibidir.
Pratik Öneri: Kar ve zarar tablonu her ayın sonunda, en geç 3-4 gün içinde hazırlamayı bir alışkanlık haline getir. Eğer bir muhasebecin yoksa, basit bir Excel şablonu bile işini görecektir. Önemli olan rakamları doğru yere yerleştirmek ve dönem sonunda ne durumda olduğunu görmek. Hatta mümkünse, sektör ortalamalarıyla kendi rakamlarını karşılaştır. Bu sana hem rekabet avantajı kazandırır hem de kör noktalarını görmene yardımcı olur.