Kayseri Kültepe de bulunan kil yazılı tabletler hangi uygarlığa aittir?

Kayseri Kültepe'nin Sessiz Tanıkları: Asur Ticaret Kolonisi Tabletleri

Kayseri Kültepe'de bulunan o meşhur kil tabletler, Anadolu'nun en eski yazılı belgelerinden bazılarıdır ve doğrudan Asurlu tüccarların kurduğu ticaret kolonisine aittir. Bu tabletler, MÖ 2000'lerin başlarına, yani yaklaşık 4000 yıl öncesine ışık tutuyor. Düşünsene, o zamanlar Anadolu henüz Hititler gibi büyük imparatorlukların yükselişine sahne olmamıştı bile.

Bu tabletler neden bu kadar önemli diye soracak olursan, deneyimlerime göre en büyük olayı şu: Kendi kendine yeten, kapalı bir toplum olmaktan çıkıp, Mezopotamya ile, yani Asur ile devasa bir ticaret ağına bağlandığımızın somut kanıtları. Bu tabletler, sadece bir ticaret belgesi değil, aynı zamanda dönemin sosyal yaşamına, ekonomik ilişkilerine, hukuk sistemine ve hatta aile yapısına dair inanılmaz detaylar sunuyor.

Ticaretin Dili: Tabletlerin İçeriği

Bu tabletlerin büyük çoğunluğu, adından da anlaşılacağı gibi ticari işlemleri kaydediyor. Ama öyle kuru rakamlar ve isimler değil bunlar. Biraz daha derine indiğinde öyle hikayeler çıkıyor ki karşımıza, insanı hayrete düşürüyor.

* Borç Senetleri ve Kredi Anlaşmaları: Bir tüccarın diğerinden aldığı borcu, faiziyle birlikte nasıl geri ödeyeceğini belirten detaylı belgeler var. Hatta bazen kefillerin isimleri bile geçiyor. Bu, o dönemde bile güven ve sözleşme kavramının ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.

* Malların Kaydı: Hangi malın, kimden, ne kadar alındığı, nereye gönderildiği gibi bilgiler bulunuyor. Örneğin, gümüş karşılığında Anadolu'dan bakır veya kalay alımı gibi işlemler belgelenmiş. Bu tabletler sayesinde Anadolu'nun o dönemdeki maden zenginliğini de öğreniyoruz.

* Ticari Anlaşmalar ve Mahkeme Kayıtları: Tüccarlar arasındaki anlaşmazlıkların nasıl çözüldüğüne dair mahkeme kayıtları da mevcut. Hatta bazen bu anlaşmazlıkların nasıl sonuçlandığına dair kararlar bile yer alıyor. Bu da o dönemde bir tür hukuk sisteminin işlediğini gösteriyor.

Sosyal Yaşamın Aynası: Tabletlerdeki İnsanlar

Tabletler sadece ticareti anlatmıyor. O dönemin insanlarının hayatlarına dair de pencereler açıyor.

* Aile İlişkileri ve Miras: Miras dağılımı, evlilik sözleşmeleri, hatta bazen aile içi anlaşmazlıklar bile bu tabletlerde kendine yer bulmuş. Bu da o dönemde aile bağlarının ve mülkiyet haklarının ne kadar köklü olduğunu gösteriyor.

* Gizli Kadın Temsili: Belki de en ilginç olanlardan biri, bazı tabletlerde kadınların da ticari işlemlerde aktif rol aldığının görülmesi. Kendi adına iş yapan, ticaret yapan kadınlar var. Bu, dönemin toplumsal cinsiyet rollerine dair bildiklerimizden biraz daha farklı bir tablo çiziyor.

* Günlük Hayattan Kesitler: Bazen bir tüccarın eşyalarını nereye sakladığına dair notlar, borcunu ödemekte zorlanan birinin durumu gibi günlük hayata dair anekdotlar da bulmak mümkün. Sanki o adamla şu an konuşuyormuşsun gibi bir his veriyor insana.

Kültepe'nin Önemi: Anadolu'nun İlk Yazılı Tarihi

Kültepe tabletleri, Anadolu'nun kendi yazılı tarihini başlatan en önemli kaynaklardan biri. Daha önce Anadolu'da yazının kullanıldığına dair elimizde somut kanıtlar yoktu. Bu tabletler sayesinde hem Mezopotamya ile olan etkileşimimizi hem de Anadolu'nun kendi içindeki tarihini çok daha net görebiliyoruz.

* Asurca Yazılmış Tabletler: Bu tabletlerin tamamı Asurca yazılmış durumda. Bu, dönemin Anadolu'sunda Asur dilinin ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor. Hatta Kültepe, "Kanesh" adıyla bilinen büyük bir ticaret merkeziymiş.

* Kil Tabletlerin Dayanıklılığı: Kilin o dönemin en kolay ulaşılabilir yazım malzemesi olması ve fırınlanarak kalıcı hale getirilmesi, bu tabletlerin günümüze kadar ulaşmasını sağlamış. Düşünsene, günümüzün dijital verileri bile ne kadar dayanıksızken, o insanlar kilometrelerce uzaklıktaki ticareti kil üzerine yazıp binlerce yıl saklamayı başarmış.

Eğer bir gün yolun Kayseri'ye düşerse ve Kültepe'yi ziyaret edersen, o toprakların altında yatan binlerce yıllık hikayeyi hissetmeye çalış. O sessiz tanıklar, sana Anadolu'nun ne kadar eski ve ne kadar zengin bir tarihe sahip olduğunu fısıldayacaktır.