Kayısı nerede yetişir Türkiyede?

Kayısı Nerede Yetişir Türkiye'de?

Türkiye denince akla ilk gelen meyvelerden biri kayısı, değil mi? Özellikle de kuru kayısı denince dünya lideriyiz aslında. Peki, bu lezzetli meyvenin asıl vatanı neresi Türkiye'de? Eğer yolunuz Malatya'ya düşerse, o meşhur kayısı bahçelerini görebilirsiniz. Malatya, Türkiye'nin kayısı üretiminin yüzde 80'ini tek başına karşılıyor desek yeridir. Evet, yanlış duymadın, yaklaşık 150 bin tonluk üretimle bu işin lokomotifi Malatya.

Ama dur, sadece Malatya ile sınırlı değil bu iş. Elbette Malatya açık ara önde ama başka illerde de tatlı tatlı kayısılar yetişiyor. Mesela, Elazığ, Erzincan, Kars, Iğdır gibi illerimiz de kayısı üretiminde önemli paya sahip. Kars'ın Sarıkamış ilçesinde yetişen kayısıların kendine has bir aroması olduğunu duymuştum, denk gelirsen mutlaka tadına bakmalısın.

Kayısı Yetişmesini Sağlayan Şartlar Nelerdir?

Kayısının bu kadar seviliyor ve bolca üretiliyor olmasının sırrı ne dersen, aslında birkaç temel faktöre bağlı. Birincisi iklim. Kayısı, çok güneşli ve sıcak yazlar ile dona maruz kalmayan ılık kışlar seviyor. Özellikle çiçeklenme döneminde yaşanacak geç donlar, meyve verimini olumsuz etkileyebiliyor. Bu yüzden, Malatya'nın iklimi bu konuda oldukça elverişli. Yazın o kavurucu güneşi kayısıyı tatlandırırken, kışın aşırı soğukların olmaması da çiçeklerin zarar görmesini engelliyor.

İkincisi toprak. Kayısı, suyu iyi süzen, hafif kireçli ve derin toprakları seviyor. Çok sulak ve bataklık yerlerde kökleri çürüyebilir. Bu yüzden, kayısı bahçeleri genellikle hafif eğimli arazilerde kurulur ki fazla su kolayca akıp gitsin. Deneyimlerime göre, toprağın bu özelliği, meyvenin hem daha kaliteli olmasını sağlıyor hem de ağacın daha sağlıklı büyümesine yardımcı oluyor.

Kayısı Çeşitleri ve Kullanım Alanları

Peki, рынкаda gördüğün o çeşit çeşit kayısılar hep aynı yerden mi geliyor sanıyorsun? Elbette hayır. Türkiye'de onlarca, hatta yüzlerce kayısı çeşidi var. En bilinen ve ticari değeri en yüksek olanlardan biri Hacıhaliloğlu. Bu çeşit, özellikle kuru kayısı yapımı için biçilmiş kaftan. Kabuğunun kolay soyulması, etli yapısı ve yüksek şeker oranıyla kurutulduğunda harika bir lezzet sunuyor.

Diğer popüler çeşitlerden bazıları ise şunlar:

• Çağatay: İri ve tatlı bir çeşittir, sofralık olarak da tüketilir.
• Kabaaşı: Malatya'da yaygın olan bir çeşittir, hem taze hem de kuru olarak değerlidir.
• Soğançalı: Özellikle kuru kayısı yapımında tercih edilir, tatlılık oranı yüksektir.

Bu çeşitlerin dışında, yerel çeşitler de bulunuyor ve her birinin kendine özgü tadı, dokusu ve kullanım alanı var. Mesela, bazı çeşitler taze taze yendiğinde daha lezzetliyken, bazıları kurutulmaya daha uygun.

Taze Kayısı Alırken Nelere Dikkat Etmeli?

Eğer tazecik kayısı alacaksan, dikkat etmen gereken birkaç nokta var. Öncelikle rengine bak. Kayısılar olgunlaştıkça rengi daha belirginleşir. Hafif sarıdan turuncuya doğru bir renk geçişi idealdir. Ama tabii, çeşidine göre renk tonu değişebilir. İkincisi, dokusu. Çok yumuşak ve ezilmiş olanlardan kaçın. Hafif sert ama parmağınla hafifçe bastırdığında içine gömülen kayısılar taze ve lezzetlidir. Koku da önemli bir gösterge. Hafif tatlı bir kayısı kokusu alıyorsan, doğru yerdesin demektir.

Eğer hemen tüketmeyeceksen, çok olgunlaşmış olanları almaktan kaçın. Oda sıcaklığında birkaç gün tazeliğini korur ama çok sıcakta çabuk bozulabilir. Daha uzun süre saklamak istersen, buzdolabında birkaç gün daha bekletebilirsin. Ama unutma, kayısı en lezzetli halini taze toplandığında gösterir!