Tanzimat edebiyatı 1. dönem sanatçılarının sanat anlayışı nedir?

Tanzimat Edebiyatı'nın 1. Dönemi, Türk edebiyatında Batılılaşma hareketinin başladığı, önemli bir dönüm noktasıdır. Bu dönem sanatçıları, toplumu dönüştürme ve geliştirme amacını güderek, sanatı bir araç olarak görmüşlerdir. Peki, bu idealist sanatçıların sanat anlayışı nasıldı ve hangi ilkeler doğrultusunda eserler verdiler?

Sanat Toplum İçindir İlkesi

Tanzimat 1. Dönem sanatçıları, "Sanat toplum içindir" ilkesini benimsemişlerdir. Onlara göre edebiyat, toplumu eğitmek, bilinçlendirmek ve sorunlarına çözüm bulmak için kullanılmalıydı. Bu nedenle, eserlerinde genellikle toplumsal meselelere, adaletsizliklere ve yanlış uygulamalara değinmişlerdir. Namık Kemal'in "Vatan Yahut Silistre"si, Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" bu anlayışın tipik örneklerindendir.

Klasisizm ve Romantizm Etkisi

Bu dönem sanatçıları, hem Klasisizm hem de Romantizm akımlarından etkilenmişlerdir. Özellikle Klasisizm'in akılcılık, ölçülülük ve biçimsel mükemmellik anlayışından etkilenmişler, eserlerinde bu özellikleri yansıtmaya çalışmışlardır. Ancak Romantizm'in duygusallık, coşkunluk ve bireyselliğe verdiği önem de eserlerinde kendini göstermiştir. Ahmet Mithat Efendi'nin popüler romanları, bu iki akımın etkilerini bir arada barındırır.

Dil ve Üslup Anlayışı

Tanzimat 1. Dönem sanatçıları, halkın anlayabileceği sade bir dil kullanmayı amaçlamışlardır. Ancak, dönemin dil anlayışı ve alışkanlıkları nedeniyle bu amaca tam olarak ulaşamamışlardır. Yine de, Divan Edebiyatı'nın ağdalı ve süslü dilinden uzaklaşarak, daha anlaşılır bir üslup benimsemişlerdir. Özellikle Şinasi, dilin sadeleşmesi için önemli adımlar atmış ve bu konuda öncü olmuştur.

Eserlerde İşlenen Temalar

Bu dönemde yazılan eserlerde, vatan sevgisi, özgürlük, adalet, eşitlik, eğitim ve Batılılaşma gibi temalar sıkça işlenmiştir. Sanatçılar, eserleriyle toplumu bu konularda bilinçlendirmeyi ve harekete geçirmeyi hedeflemişlerdir. Bu temaların işleniş biçimi, dönemin toplumsal ve siyasi koşullarından da etkilenmiştir. Namık Kemal'in vatanseverlik temalı şiirleri, bu dönemin ruhunu yansıtan önemli örneklerdendir.

Özetle, Tanzimat Edebiyatı 1. Dönem sanatçıları, toplumu aydınlatma ve dönüştürme misyonunu üstlenmiş, sanatı bu amaç doğrultusunda kullanmışlardır. Sanat toplum içindir ilkesiyle hareket eden bu idealist grup, Klasisizm ve Romantizm etkisinde, sade bir dille toplumsal temaları işlemişlerdir. Onların bu çabaları, Türk edebiyatında yeni bir dönemin başlamasına öncülük etmiştir.