🗞️ Manisa Haber

Türkçe hangi alfabe?

18 Haziran 2025 Manisa Haber

Türkçe Hangi Alfabe Kullanıyor? İşte Bilmen Gerekenler

Türkçe, günümüzde kullandığımız Latin alfabesinin kendine uyarlanmış bir haliyle yazılır. Yani bildiğin İngilizce, Fransızca veya İtalyanca gibi dillerin kullandığı alfabeye çok yakın. Ama tabii ki ufak tefek farkları var.

Cumhuriyetimizin ilanından sonra, 1 Kasım 1928 tarihinde Atatürk'ün önderliğinde yapılan harf devrimiyle Arap alfabesi terk edilerek Latin alfabesi temel alınmıştır. Bu geçiş, okuma-yazma oranını ciddi şekilde artırmıştır. Mesela, öncesinde okuryazarlık oranı %10 civarındayken, bu devrimden kısa bir süre sonra %80'lere ulaşmıştır. Bu gerçekten inanılmaz bir değişim!

Peki, bu Latin alfabesinin Türkçeye uyarlanmış hali tam olarak nedir? İşte maddeler halinde sana açıklayayım:

  • Harf Sayısı: Türkçede toplam 29 harf bulunur. Bu harfler 8 ünlü (a, e, ı, i, o, ö, u, ü) ve 21 ünsüz harften oluşur. İngilizcedeki bazı harflerin (q, w, x) bizde olmaması, bizimkinde ise onların olmayan bazı harflerin (ç, ğ, ı, ö, ş, ü) olması gibi temel farklılıklar var.
  • Ünlüler ve Vurgu: Türkçedeki ünlü harflerin kullanımı oldukça düzenlidir. Kelimenin okunuşunu ve hatta bazen anlamını belirlemede büyük rol oynarlar. Özellikle büyük ve küçük ünlü uyumu gibi kurallar, kelime yapısını anlamanı kolaylaştırır. Örneğin, "kuzu" kelimesindeki tüm ünlüler ince veya kalın olmak zorundadır.
  • Gırtlak Ünsüzü "Ğ": Türkçeye özgü en dikkat çekici harflerden biri "ğ" harfidir. Bu harf, kendisinden önceki ünlüyü uzatmak için kullanılır ve kendisi okunmaz. Mesela "dağ" kelimesinde "a" sesi uzar, "değil" kelimesinde ise "e" sesi uzar. Bu harfin doğru kullanımı, kelimenin telaffuzunu doğru yapmanı sağlar.
  • "I" Harfi ve Noktalı Ünlüler: Türkçedeki "ı" harfi, Latin alfabesinde bulunmayan önemli bir ünlümüzdür. Ayrıca "i, ö, ü" gibi noktalı ünlüler de kelime anlamlarını doğrudan etkiler. "Gül" ile "gıl" gibi kelimeler arasındaki farkı bu noktalı ünlüler belirler.

Deneyimlerime göre, yeni bir dil öğrenirken veya Türkçeyi daha iyi anlamaya çalışırken, bu alfabe ve harflerin özelliklerini bilmek büyük avantaj sağlıyor. Özellikle "ğ" harfinin nasıl telaffuz edildiğini veya "ı" harfinin nasıl bir ses olduğunu kavramak, speaking ve dinleme becerilerini ciddi şekilde geliştirir.

Eğer Türkçeyi yeni öğreniyorsan veya telaffuzunu düzeltmek istiyorsan, şu pratik önerilere kulak verebilirsin:

  • Bol Bol Dinle: Türkçe konuşan insanları, filmleri, dizileri, podcastleri bol bol dinle. Harflerin ve kelimelerin nasıl söylendiğini kulaklarınla ayırt etmeye çalış.
  • Yüksek Sesle Oku: Özellikle öğrenmeye çalıştığın yeni kelimeleri veya cümleleri yüksek sesle tekrar et. Kendi telaffuzunu duyarak hatalarını fark edebilirsin.
  • Sözlük Kullanmaktan Çekinme: Bilmediğin kelimelerin nasıl okunduğunu öğrenmek için online sözlükleri veya mobil uygulamaları kullan. Birçoğunda kelime telaffuzunu dinleme seçeneği de bulunur.
  • Türkçe Yazılmış Metinlere Odaklan: Kitaplar, makaleler, blog yazıları gibi gerçek Türkçe metinleri okuyarak, harflerin kelime içindeki kullanımını ve genel akışı daha iyi anlayabilirsin.

Unutma, dil öğrenmek bir yolculuktur. Bu yolculukta alfabenin temellerini sağlam atmak, ileride karşına çıkacak tüm zorlukları aşmanı kolaylaştıracaktır.