🗞️ Manisa Haber

Piyasa değeri defter değeri oranı nasıl hesaplanır?

17 Haziran 2025 Manisa Haber

Piyasa Değeri / Defter Değeri Oranı: İşin Sırrı Ne?

Piyasa değeri defter değeri (PD/DD) oranı, bir şirketin hisse senedinin piyasa fiyatının, şirketin defter değerine göre ne kadar pahalı veya ucuz olduğunu gösteren temel bir finansal oran. Kısacası, şirketin her bir lirası için piyasanın ne kadar ödemeye razı olduğunu anlamana yardımcı olur.

PD/DD Nasıl Hesaplanır?

Hesaplaması oldukça basit:

  • Piyasa Değeri: Şirketin güncel hisse senedi fiyatını, tedavüldeki toplam hisse senedi sayısıyla çarparak bulunur. Örneğin, bir şirketin hisse senedi 10 TL'den işlem görüyorsa ve toplamda 1.000.000 adet hissesi varsa, piyasa değeri 10 TL * 1.000.000 = 10.000.000 TL'dir.
  • Defter Değeri: Şirketin bilançosundaki toplam varlıklarından, şirketin tüm borçları (yükümlülükleri) düşüldükten sonra kalan net değeridir. Bu, şirketin varlıklarını satıp borçlarını ödediğinde geriye kalan miktardır. Genellikle "özkaynaklar" veya "hisse başına defter değeri" olarak bilançoda yer alır.

Formül ise şöyle:

PD/DD = Piyasa Değeri / Defter Değeri

Veya hisse başına bazda hesaplarsak:

PD/DD = Hisse Senedi Fiyatı / Hisse Başına Defter Değeri

PD/DD Ne Anlama Geliyor? (Deneyimlerime Göre)

PD/DD oranının ne anlama geldiğini anlamak için birkaç senaryoya bakalım:

  • PD/DD < 1: Bu, şirketin piyasa değerinin defter değerinden düşük olduğu anlamına gelir. Yani, piyasa şirketin varlıklarının değerini, toplam borçları düşüldüğünde ortaya çıkan değere göre daha az buluyor. Bu durum, şirketin piyasada ucuz işlem gördüğüne işaret edebilir. Ancak, her zaman böyle değildir. Belki şirketin karlılık sorunları var, gelecek beklentileri zayıf veya sektörel riskler yüksek. Örneğin, 2023 sonu itibarıyla bir tekstil firmasının PD/DD oranı 0.8 ise, bu şirketin varlıklarının her 1 TL'si için piyasada 0.8 TL değer biçildiği anlamına gelir.
  • PD/DD = 1: Piyasa değeri ile defter değeri birbirine eşittir. Şirketin piyasadaki değeri, bilanço değerine denk gelmektedir.
  • PD/DD > 1: Bu, şirketin piyasa değerinin defter değerinden yüksek olduğunu gösterir. Piyasaya göre şirket, varlıklarının net değerinin üzerinde bir değere sahip. Bu genellikle şirketin büyüme potansiyeli, güçlü marka değeri, rekabet avantajları veya yüksek karlılık beklentilerinden kaynaklanır. Örneğin, güçlü bir teknoloji şirketinin PD/DD oranı 5 olabilir. Bu, her 1 TL defter değeri için piyasanın 5 TL ödemeye razı olduğu anlamına gelir.

PD/DD'yi Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Pratik İpuçları

PD/DD tek başına yeterli bir analiz aracı değildir. Bunu diğer oranlarla ve sektörel ortalamalarla birlikte değerlendirmek kritik. Deneyimlerime göre:

  • Sektör Karşılaştırması: Farklı sektörlerdeki şirketlerin PD/DD oranları çok farklılık gösterebilir. Örneğin, teknoloji şirketleri genellikle varlık yoğun olmadıkları için yüksek PD/DD oranlarına sahip olabilirken, gayrimenkul veya sanayi şirketleri daha düşük PD/DD oranlarına sahip olabilir. Bir şirketin PD/DD oranını kendi sektöründeki ortalama ile karşılaştırmak daha anlamlı sonuçlar verir. Bir bankanın PD/DD'sinin 5 olması normal iken, bir demir çelik şirketinin PD/DD'sinin 5 olması olağanüstü bir durumdur.
  • Şirketin Karlılığı ve Büyüme Potansiyeli: Yüksek PD/DD oranına sahip bir şirketin gelecekte bu değeri haklı çıkaracak bir karlılık veya büyüme potansiyeli sunması beklenir. Eğer şirket sürekli zarar ediyorsa veya büyümesi durmuşsa, yüksek PD/DD oranı riskli bir işarettir. Tersine, düşük PD/DD'ye sahip ancak güçlü büyüme potansiyeli olan şirketler cazip yatırım fırsatları sunabilir.
  • Defter Değerinin Niteliği: Defter değeri, geçmişte elde edilmiş varlıkların maliyetini yansıtır. Eğer şirketin elinde yüksek değere sahip ancak bilançoda düşük gösterilen varlıklar (örneğin, marka değeri, patentler) varsa, PD/DD oranı yanıltıcı olabilir. Aynı şekilde, bilançodaki duran varlıkların (fabrika, makine vb.) piyasa değeri ile defter değeri arasındaki farkları da göz önünde bulundurmak önemlidir.
  • Nakit ve Borç Durumu: Şirketin borçluluk oranı ve nakit pozisyonu da PD/DD yorumunu etkiler. Yüksek borçlu ve düşük nakitli bir şirketin yüksek PD/DD oranı, şirketin finansal olarak hassas olduğunu gösterebilir.

Ne Zaman PD/DD'ye Bakmalı?

Özellikle varlık yoğun sektörlerdeki şirketleri analiz ederken PD/DD oranı oldukça faydalıdır. Örneğin:

  • Bankacılık sektöründe, defter değeri özkaynakları temsil ettiği için PD/DD oranı oldukça yaygın kullanılır.
  • Gayrimenkul şirketlerinde, gayrimenkullerin defter değeri ile piyasa değeri arasındaki farkları anlamak için bakılabilir.
  • Sanayi ve madencilik gibi sabit kıymet ağırlıklı şirketlerde, varlıkların gerçek değeri hakkında bir fikir edinmek için kullanılabilir.

Ancak unutma, bu sadece bir başlangıç noktası. Finansal analiz bir bütündür ve tek bir orana bakarak karar vermek doğru değildir. Şirketin genel finansal sağlığını, yönetim kalitesini ve sektördeki konumunu da mutlaka değerlendirmelisin.