Kediler hangi aylarda çiftleşir?
Kedilerin Çiftleşme Dönemleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kedilerin çiftleşme dönemleri, genellikle yılın belirli aylarına denk gelir. Ancak bu, her kedinin tam olarak o aylarda çiftleşeceği anlamına gelmez. Kediler, mevsimsel poliestrus yani mevsimlere bağlı olarak birden fazla kez kızgınlık dönemine giren hayvanlardır. Bu durum, onların çiftleşme zamanlarını etkileyen temel faktördür.
Deneyimlerime göre, kedilerin çiftleşme isteği genellikle ilkbahar ve yaz aylarında artış gösterir. Bunun en büyük nedeni, bu dönemlerde gün ışığının daha uzun olmasıdır. Uzun günler, kedilerin beyinlerindeki pineal bezin melatonin üretimini azaltır. Melatonin, üreme döngüsünü baskılayan bir hormondur. Melatonin seviyesi düştükçe, kedilerde östrojen seviyesi yükselir ve bu da kızgınlık (östrus) döneminin başlamasına yol açar.
Yani, teorik olarak kedilerin en yoğun çiftleşme dönemi ilkbahar sonundan yaz sonuna kadar devam eder. Mart'tan Eylül'e kadar olan süreçte daha fazla dişi kedinin kızgınlığa girmesini ve dolayısıyla çiftleşme talebinin artmasını beklersin. Ancak bu genel bir eğilimdir. Kapalı ortamlarda yaşayan ve yapay ışıklandırmaya maruz kalan kedilerde, gün ışığı döngüsü yapay olarak ayarlanabildiği için bu mevsimsellik bir nebze daha az belirgin olabilir.
Kızgınlık Belirtileri ve Çiftleşme Süreci
Bir dişi kedi kızgınlığa girdiğinde, bunu çeşitli davranış değişiklikleriyle belli eder. Bu belirtileri bilmek, hem çiftleşme dönemini anlamana hem de istenmeyen gebelikleri önlemene yardımcı olur. En belirgin belirtilerden bazıları şunlardır:
- Aşırı Sevgi İstemi: Kedi, normalden çok daha fazla ilgi ve sevgi gösterir. Sürekli olarak vücudunu sana sürtmeye çalışır, miyavlar ve kuyruğunu yana doğru kaldırarak poposunu havaya kaldırır. Bu pozisyona "lordoz" pozisyonu denir ve çiftleşmeye hazır olduğunun önemli bir işaretidir.
- Yüksek Sesle Miyavlama: Kediler, özellikle gece saatlerinde, daha önce duymadığın kadar yüksek ve acı dolu seslerle miyavlayabilirler. Bu, erkek kedileri kendine çekmek için bir çağrıdır.
- Yerlerde Yuvarlanma: Kedi, yerde yuvarlanarak veya dönerek rahatsızlığını ve çiftleşme isteğini belli eder.
- İdrarla Bölge İşaretleme: Bazı dişi kediler, erkekleri cezbetmek için idrarlarıyla bölgelerini işaret edebilirler. Bu idrar, güçlü bir kokuya sahiptir.
Erkek kediler de dişi kedilerin bu belirtilerine duyarlıdır ve kokularını alarak çiftleşme isteğini anlarlar. Genellikle, bir dişi kedi kızgınlığa girdiğinde, bölgedeki erkek kediler tarafından fark edilir ve çiftleşme girişimleri başlar.
İstenmeyen Gebelikleri Önleme ve Kısırlaştırma
Kedilerin çiftleşme dönemleri hakkında bilgi sahibi olmanın en pratik ve sorumlu nedeni, istenmeyen gebelikleri önlemektir. Kediler, oldukça hızlı üreyebilen canlılardır. Bir dişi kedi yılda ortalama 2-3 kez kızgınlığa girebilir ve her seferinde 4-6 yavru doğurabilir. Bu, popülasyon kontrolü açısından ciddi bir konudur.
Deneyimlerime göre, en etkili ve uzun vadeli çözüm kısırlaştırmadır. Dişi kedilerin kısırlaştırılması (ovaryohisterektomi) onların yumurtalıklarının ve rahimlerinin alınması anlamına gelir. Erkek kedilerde ise testislerin alınmasıdır (kastrasyon). Kısırlaştırma, kedilerin kızgınlık dönemine girmesini tamamen engeller. Bu sayede:
- İstenmeyen Gebelikler Önlenir: Bu, sokak hayvanı popülasyonunun kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
- Sağlık Sorunları Azalır: Dişi kedilerde rahim iltihabı (pyometra) ve meme kanseri riski ortadan kalkar. Erkek kedilerde ise prostat sorunları ve testis kanseri riski yok olur.
- Davranış Sorunları Azalır: Erkek kedilerin kavga etme, bölgelerini işaretleme ve evden kaçma eğilimleri büyük ölçüde azalır. Dişi kedilerin aşırı miyavlaması ve huzursuzluğu da sona erer.
Kısırlaştırma için en uygun zaman genellikle kedinin cinsel olgunluğa eriştiği 5-6 aylık dönemdir. Ancak veteriner hekimin tavsiyesine göre bu yaş biraz değişebilir. Bu operasyon, kedinin hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı için son derece faydalıdır.