Neden internet bu kadar yavaş?

İnternet Neden Bu Kadar Yavaş? Bilmeniz Gerekenler

Şöyle bir durum yaşıyoruz: Bir video izlemek istiyorsun ama sürekli donuyor, bir dosya indirmeye çalışıyorsun saatler sürüyor, hatta bazen basit bir web sitesini açmak bile sabır taşırmaya yetiyor. Bu yavaşlık hepimizi deli ediyor, değil mi? Deneyimlerime göre, bunun tek bir nedeni yok. Çoğu zaman birden fazla etken bir araya gelerek internet deneyimini berbat hale getiriyor. Gelin, bu nedenlere bir bakalım ve neler yapabileceğimizi konuşalım.

İlk ve en önemli etkenlerden biri, bağlantı hızınızın kendisi. İnternet servis sağlayıcınızdan (ISS) aldığınız paket değeri neyse, evinizdeki modem ve cihazlarınızın bu hızı ne kadar verimli kullanabildiği de kritik. Diyelim ki 50 Mbps hızında bir paketiniz var. Bu teorik olarak iyi bir hız olsa da, evde aynı anda birden fazla kişi veya cihaz internet kullanıyorsa (mesela biri film izliyor, biri online oyun oynuyor, diğeri WhatsApp'tan görüntülü konuşuyor), bu hız paylaşılmak zorunda kalır. Her cihazın kullanımına bağlı olarak paylaşılan hız azalır ve herkes "neden internetim yavaş" diye sormaya başlar. Örneğin, 4K bir video akışı için ortalama 25 Mbps hız gerekirken, bunu aynı anda birkaç cihazla paylaştığınızda bu hızın yeterli gelmemesi çok doğal.

İkinci büyük konu ise Wi-Fi sinyalinizin kalitesi ve yayılımı. Modeminiz genellikle bir yere konulur ve orada kalır. Ancak modeminizin bulunduğu konum, sinyalin evinizin her köşesine ne kadar iyi ulaştığını doğrudan etkiler. Kalın duvarlar, metal eşyalar, hatta mikrodalga fırın gibi elektronik cihazlar Wi-Fi sinyalini zayıflatabilir. Modeminizin ortada, yüksek bir yerde ve etrafında engel olmayacak bir konumda olması, sinyal gücünü artırabilir. Eğer eviniz büyükse veya birden fazla katı varsa, tek bir modem yeterli olmayabilir. Bu durumda Mesh Wi-Fi sistemleri veya Wi-Fi tekrarlayıcılar (extender) gibi çözümler, sinyali güçlendirerek daha geniş bir alana yayılmasını sağlar. Deneyimlerime göre, modem konumunu değiştirmek veya bir tekrarlayıcı kullanmak, birçok kullanıcının yaşadığı yavaşlık sorununu önemli ölçüde çözebiliyor.

Üçüncü olarak, cihazlarınızın kendisi de yavaşlığa neden olabilir. Eski model modemler, düşük kaliteli Wi-Fi adaptörlerine sahip bilgisayarlar veya telefonlar, en iyi internet bağlantısını bile kullanamayabilir. Ayrıca, arka planda sürekli çalışan uygulamalar veya zararlı yazılımlar (virüsler, casus yazılımlar) internet bant genişliğinizi tüketebilir. Hatta tarayıcınızda açık olan yüzlerce sekme bile bağlantınızı yavaşlatabilir. Cihazlarınızın güncel yazılımlara sahip olduğundan emin olmak, gereksiz arka plan uygulamalarını kapatmak ve hatta periyodik olarak cihazlarınızı yeniden başlatmak, performansı artırabilir. Örneğin, modeminizin ve router'ınızın yazılımını güncel tutmak, güvenlik açıklarını kapatmanın yanı sıra performansı da optimize edebilir.

Bunların yanı sıra, internetten indirdiğiniz veya karşıya yüklediğiniz verinin türü ve miktarı da önemlidir. Büyük boyutlu dosyalar indirmek, online oyun oynamak veya yüksek çözünürlüklü yayın yapmak, diğer basit internet kullanımlarından çok daha fazla bant genişliği gerektirir. Eğer aynı anda hem film izleyip hem de büyük bir oyun dosyası indiriyorsanız, bu durum kaçınılmaz olarak yavaşlığa yol açacaktır. Bu tür durumlarda, hangi cihazın veya uygulamanın en çok bant genişliğini kullandığını tespit etmek için modeminizin arayüzünü veya bazı gelişmiş ağ araçlarını kullanabilirsiniz. Bu sayede, en çok kaynak tüketen faaliyeti durdurarak veya sınırlandırarak diğer aktiviteleriniz için daha fazla hız sağlayabilirsiniz.

Peki, ne yapabilirsiniz? İşte size birkaç pratik öneri:

• Modem Konumunu Değiştirin: Modeminizin evinizin merkezinde, yüksek bir yerde ve engellerden uzak olduğundan emin olun.
• Cihazları Yeniden Başlatın: Hem modeminizi hem de kullandığınız cihazları (bilgisayar, telefon vb.) düzenli olarak kapatıp açmak, olası yazılımsal sorunları giderebilir.
• Wi-Fi Frekansını Kontrol Edin: Yeni modemler genellikle hem 2.4 GHz hem de 5 GHz bandında yayın yapar. 5 GHz bandı daha hızlıdır ancak menzili daha kısadır. Cihazlarınızın 5 GHz bandına bağlı olduğundan emin olun, özellikle modeme yakınsanız.
• Ağınızı Test Edin: Speedtest.net gibi sitelerden internet hızınızı ölçün ve ISS'nizin vaat ettiği hızla karşılaştırın. Eğer ciddi bir fark varsa, ISS'nizle iletişime geçin.
• Gereksiz Uygulamaları Kapatın: Arka planda çalışan ve bant genişliği tüketen uygulamaları kapatın. Tarayıcınızdaki gereksiz sekmeleri de kapatmayı unutmayın.
• Kablosuz Bağlantı Yerine Kablolu Bağlantıyı Tercih Edin: Mümkünse, özellikle yüksek hız gerektiren işlemler için (oyun oynamak, büyük dosya indirmek gibi) bilgisayarınızı doğrudan Ethernet kablosuyla modeme bağlayın.
• Modeminizi Güncelleyin: Eğer modeminiz çok eskiyse, daha yeni ve daha hızlı bir modelle değiştirmek de önemli bir fark yaratabilir.