Konvülziyon ne demek?

Konvülziyon Nedir?

Konvülziyon denince akla ilk gelen, vücudun kontrolsüz bir şekilde kasılıp gevşemesi hali. Halk arasında genellikle "nöbet geçirme" olarak bilinir. Beynin elektrik sinyallerindeki ani ve geçici bir düzensizliğin sonucudur. Bu düzensizlik, beynin normal işleyişini bozar ve buna bağlı olarak da vücudun hareketlerinde, bilinç düzeyinde veya duyu algısında geçici değişikliklere yol açar.

Deneyimlerime göre konvülziyonlar, yaşa veya sağlık durumuna bakılmaksızın herkesin başına gelebilir. Örneğin, çocuklarda görülen ateşli havaleler oldukça yaygındır. Yüksek ateşin (genellikle 38.5°C ve üzeri) beyin üzerindeki etkisiyle tetiklenebilir. Yetişkinlerde ise epilepsi (sara hastalığı) gibi nörolojik rahatsızlıklar, beyin travmaları, enfeksiyonlar veya bazı metabolik bozukluklar konvülziyonlara neden olabilir. Hatta aşırı stres veya uyku yoksunluğu bile bazı insanlarda tetikleyici olabilir.

Konvülziyon Çeşitleri ve Belirtileri

Her konvülziyon aynı şekilde görülmez. Kimi zaman tüm vücudu saran şiddetli kasılmalar olurken, kimi zaman sadece bir kol veya bacakta seğirmeler şeklinde seyredebilir. Bu farklılık, beynin hangi bölgesinin etkilendiğiyle doğrudan ilişkilidir.

• Jeneralize Konvülziyonlar: Beynin genelini etkileyen bu türde, kişi genellikle bilincini kaybeder, tüm vücutta sertleşme (tonik faz) ve ardından ritmik kasılmalar (klonik faz) görülür. Nefes alıp vermede zorlanma, ağızdan köpük gelmesi veya idrar kaçırma gibi belirtiler de eşlik edebilir.
• Parsiyel (Fokal) Konvülziyonlar: Beynin sadece belirli bir bölgesini etkiler. Kişi bilincini kaybetmeyebilir. Örneğin, sadece bir elin titremesi, belirli bir kokuyu alma, garip bir tat hissetme veya tekrarlayıcı hareketler yapma gibi belirtiler gösterebilir.
• Auralı Konvülziyonlar: Bazı kişilerde nöbet başlamadan hemen önce bir öncü belirti (aura) ortaya çıkar. Bu, genellikle bir koku, tat, görme veya işitme halüsinasyonu şeklinde olabilir.

Belirtiler, konvülziyonun türüne göre 5 saniyeden 1-2 dakikaya kadar sürebilir. Eğer bir konvülziyon 5 dakikadan uzun sürüyorsa veya art arda birkaç kez tekrarlıyorsa, bu durum status epilepticus olarak adlandırılır ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Bu durum beyin hücrelerine kalıcı zarar verebilir.

Konvülziyon Sırasında Ne Yapmalı?

Eğer çevrenizde birisi konvülziyon geçiriyorsa, öncelikle sakin kalmak önemlidir. Deneyimlerime göre panik yapmak durumu daha da kötüleştirebilir. Yapmanız gerekenler şunlardır:

• Güvenliği Sağlayın: Kişiyi sert veya tehlikeli cisimlerden uzaklaştırın. Başının altına yumuşak bir şey koyarak darbe almasını engelleyin.
• Zamanlayıcı Kullanın: Nöbetin ne zaman başladığını ve ne kadar sürdüğünü not alın. Bu bilgi, doktor için çok değerlidir.
• Kesinlikle Bir Şey Ağzına Sokmayın: Dilini ısırması ihtimali olsa bile, asla parmaklarınızı veya başka bir cismi ağzına sokmaya çalışmayın. Bu, hem size hem de kişiye zarar verebilir.
• Yan Yatırın: Nöbet bittikten sonra, kusmuk veya salya birikmesini önlemek için kişiyi yan yatırın. Bu, solunum yolunu açık tutmaya yardımcı olur.
• Sıkı Giysileri Gevşetin: Boyun ve bel çevresindeki sıkı giysileri gevşeterek daha rahat nefes almasını sağlayın.
• Tıbbi Yardım Çağırın: İlk nöbeti mi geçiriyor? Nöbet 5 dakikadan uzun mu sürüyor? Kişi yaralandı mı? Nefes almakta zorlanıyor mu? Bu gibi durumlarda mutlaka 112'yi arayın.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Her konvülziyon bir hastalığın habercisi olmasa da, bazı durumlarda mutlaka bir doktora görünmek gerekir:

• İlk Kez Konvülziyon Geçirmesi: Eğer daha önce hiç böyle bir durum yaşanmadıysa, altında yatan nedenin belirlenmesi için doktora başvurulmalıdır.
• Tekrarlayan Konvülziyonlar: Nöbetler sık sık tekrarlıyorsa, bu epilepsi gibi kronik bir durumun işareti olabilir.
• Uzun Süren Konvülziyonlar: 5 dakikadan uzun süren veya art arda gelen nöbetler acil müdahale gerektirir.
• Belirli Belirtilerin Varlığı: Konvülziyon sırasında yüksek ateşin olması (özellikle bebeklerde ve çocuklarda), baş yaralanması, nefes alma güçlüğü veya nöbet sonrası uzun süren bilinç kaybı gibi durumlar acil tıbbi yardım istemek için yeterlidir.

Doktorunuz, konvülziyonun nedenini anlamak için fiziki muayene, kan testleri, elektroensefalografi (EEG) gibi yöntemlere başvurabilir. Doğru teşhis ve tedavi ile hem konvülziyonların sıklığı azaltılabilir hem de yaşam kalitesi artırılabilir.