Diz kapağının arkasında şişlik neden olur?
Diz Kapağının Arkasında Şişlik Neden Olur?
Diz kapağının arkasında bir şişlik fark ettiysen, yalnız değilsin. Bu oldukça yaygın bir durum ve genellikle birkaç temel sebebe dayanır. Deneyimlerime göre, bu şişliklerin %70-80'i mekanik sorunlardan kaynaklanıyor.
- Baker Kisti (Popliteal Kist)
Diz kapağının arkasındaki en sık rastlanan şişlik nedenlerinden biri Baker kistidir. Bu aslında diz ekleminin içindeki sıvının dışarı sızarak bir kese oluşturmasıdır. Düşünsene, diz eklemi içindeki sıvının dengesi bozulduğunda, vücut bunu bir tampon gibi dışarı atmaya çalışır. En rahat ettiği yer de dizin arkasıdır, çünkü orası daha esnek bir alandır.
Peki, bu sıvı dengesizliği neden olur? Genellikle dizin içindeki bir menisküs yırtığı, kireçlenme (osteoartrit) veya iltihaplı romatizma (romatoid artrit) gibi problemlerden kaynaklanır. Dizinde zaten bir hasar varsa, eklem sıvısı üretimi artar ve bu fazlalık birikir. Bu kistler bazen bezelye büyüklüğünde olabilirken, bazen de ceviz büyüklüğüne kadar ulaşabilir. Ağrıya neden olabilirler, özellikle dizi büktüğünde veya uzun süre ayakta kaldığında hissedersin. Nadiren de olsa bu kistler yırtılabilir ve bacak arkasında ani bir ağrı ve şişlikle kendini gösterebilir, bu durum bazen varis gibi görünebilir ama aslında kist sıvısının kaslara yayılmasıdır.
- Menisküs Yırtığı
Dediğim gibi, menisküs yırtıkları Baker kistlerine yol açabilir ama bazen de menisküsün kendisi veya yırtık bölgesindeki iltihap, dizin arkasında dolaylı olarak bir şişliğe neden olabilir. Özellikle medial menisküs (dizin iç kısmında bulunan yarım ay şeklindeki kıkırdak) yırtıkları dizin arkasına doğru taşabilir. Bu tür yırtıklar genellikle sporcularda veya ani hareketler yapan kişilerde görülür. Dizi dönerken ani bir takılma, kilitlenme veya boşalma hissiyle birlikte şişlik fark edebilirsin. Özellikle squat yaparken veya merdiven inip çıkarken bu ağrı daha belirginleşir.
- Sıvı Birikimi (Efüzyon)
Dizin içindeki herhangi bir iltihap veya travma, eklem efüzyonu denilen duruma, yani eklem içine sıvı dolmasına neden olabilir. Bu fazla sıvı, dizin arkasına doğru da baskı yapabilir ve şişlik hissine yol açabilir. Dizinde bir burkulma, çarpma veya aşırı kullanım sonrası bu tür bir sıvı birikimi yaşanabilir. Bu durumun en belirgin işareti, dizini tam olarak düzeltmekte zorlanmandır.
Pratik Öneriler ve Ne Yapmalısın?
Eğer diz kapağının arkasında bir şişlik fark ettiysen, ilk yapman gereken durumu hafife almamak. İşte sana birkaç öneri:
- Dinlenme: Dizini zorlayacak aktivitelerden kaçın. Ağrı ve şişlik azalana kadar koşmak, zıplamak gibi hareketleri ertele.
- Buz Uygulaması: Şişlik olan bölgeye günde birkaç kez, 15-20 dakika kadar buz torbası uygula. Doğrudan cildine değil, ince bir bez arasına koyarak yapmalısın. Bu, iltihabı ve şişliği azaltmaya yardımcı olacaktır.
- Yüksek Pozisyon: Otururken veya yatarken dizini kalp seviyesinden yukarıda tutmaya çalış. Yastık kullanabilirsin. Bu, sıvının geri dolaşımını destekler.
- Doktora Görün: Eğer şişlik birkaç gün içinde geçmezse, ağrı şiddetlenirse veya dizini hareket ettirmekte zorlanıyorsan, mutlaka bir ortopedi doktoruna başvur. Doktorun yapacağı fiziksel muayene ve gerekirse ultrason veya MR gibi görüntüleme yöntemleriyle kesin nedeni belirleyip sana özel bir tedavi planı oluşturacaktır. Kendi kendine teşhis koymaya çalışmak yerine, bir uzmanın görüşünü almak her zaman en doğrusudur.