Takograf nedir nasıl kullanılır?

Takograf Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Kamyon, otobüs gibi ağır vasıta şoförlerinin yolda ne kadar süre geçirdiğini, ne kadar hız yaptığını ve dinlenme sürelerini kaydeden bir cihazdır takograf. Kara yollarında güvenliği sağlamak, şoförlerin sağlığını korumak ve rekabeti adil tutmak için olmazsa olmaz bir sistem. Özellikle Avrupa Birliği standartlarına uyum gerektiren taşımacılık sektöründe takograf kullanımı zorunludur ve her şoförün bu cihazı doğru şekilde kullanması büyük önem taşır.

Takografın Çalışma Mantığı ve Kaydedilen Veriler

Basitçe anlatmak gerekirse takograf, aracın hareketini ve şoförün faaliyetlerini (sürüş, dinlenme, diğer işler, müsait olma gibi) kayıt altına alır. Günümüzde iki ana türü var: eski nesil analog takograflar ve daha yaygın olan dijital takograflar.

• Analog Takograflar: Bunlar, bir tür grafik kağıdı üzerine, bir veya daha fazla iğneyle yapılan çizimlerle bilgileri kaydeder. Hız, kat edilen mesafe, sürüş süresi gibi veriler bu kağıt diske işlenir. Haftalık ve aylık olarak bu kayıtların saklanması gerekir. Bir dehanın elinde bile bu kağıtlar, aracın o günkü hareketliliğini net olarak gösterir.
• Dijital Takograflar: Bunlar çok daha gelişmiş ve güvenilir sistemlerdir. Şoförün kişisel kimlik kartı (şoför kartı) ve aracın plakası gibi bilgilerle entegre çalışır. Kaydedilen veriler dijital olarak saklanır ve özel bir okuyucu ile bilgisayara aktarılabilir. Dijital takograflar, son 28 günlük faaliyet verilerini hafızasında tutar. Araç takografının kendi hafızası ise yaklaşık 365 günlük veri saklayabilir. Bu, denetimlerde şoförün ve aracın geçmişine dair çok detaylı bilgi edinilmesini sağlar.

Takograf Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Pratik İpuçları

Takograf kullanımı, doğru anlaşıldığında aslında işini kolaylaştıran bir sistemdir. Deneyimlerime göre, bazı temel noktalara dikkat edildiğinde sorun yaşanmaz.

• Şoför Kartı: Dijital takograflarda en önemli unsur şoför kartınız. Kartınızı takograf cihazına doğru yönde ve tam olarak yerleştirmelisiniz. Kartı takarken takografta belirtilen ok yönüne dikkat edin. Kartınızda herhangi bir hasar, çizik veya kirlilik olmadığından emin olun. Kartınızın geçerlilik süresi dolmadan yenileme işlemlerini başlatın.
• Faaliyet Modları: Takograf cihazında sürekli olarak doğru faaliyet modunu seçili tutmalısınız.
  • Sürüş (Driving): Araç hareket halindeyken bu mod otomatik olarak seçilir.
  • Müsait Olma (Süre-dışı/Stand-by): Aracın motoru çalışır durumda ancak siz aktif olarak sürmüyorsanız (örneğin yükleme veya indirme beklerken) bu modu seçmelisiniz.
  • Diğer İşler (Other Work): Yükleme, boşaltma, araç bakımı gibi araç dışında yaptığınız işler bu kategoriye girer.
  • Dinlenme (Rest): Belirtilen yasal dinlenme sürelerinizi kullandığınızda bu modu seçmelisiniz. Bu, sürüş süresinin bölünmemesi ve şoför sağlığı için kritiktir.
• Veri Aktarımı ve Saklanması: Dijital takograf verilerini düzenli olarak bilgisayarınıza veya uygun depolama ortamlarına aktarmalısınız. Yasal olarak, şoför kartı verilerini en geç 90 günde bir, araç takografı verilerini ise en geç 365 günde bir indirmelisiniz. Denetimlerde bu verilerin eksikliği ciddi cezalara yol açabilir. Verileri güvenli bir şekilde yedeklediğinizden emin olun.
• Hatalı Kayıtlar ve Düzeltmeler: Takograf kayıtlarında yapılan hatalar (yanlış faaliyet modu seçimi gibi) için her zaman bir açıklama bırakma imkanınız vardır. Araç takografına veya şoför kartına manuel giriş yaparak bu hataları düzeltebilir ve nedenini belirtebilirsiniz. Örneğin, bir gece konaklaması sırasında takografı kapatmayı unuttuysanız, sabah tekrar açtığınızda önceki geceki kesintisiz dinlenme sürenizi "dinlenme" olarak işaretleyerek düzeltebilirsiniz.

Denetimler ve Yasal Süreler

Takograflar, trafik denetimlerinin önemli bir parçasıdır. Denetimlerde hem şoförün kartındaki veriler hem de araç takografının hafızasındaki veriler kontrol edilir. Günlük en fazla 9 saat sürüş süresine izin verilir, ancak haftalık olarak bu süre 56 saati geçemez ve iki ardışık hafta boyunca toplam sürüş süresi 90 saati aşamaz. Ayrıca, her 9 saatlik sürüşün ardından en az 45 dakika kesintisiz veya toplamda 15+30 dakika şeklinde dinlenme molası verilmesi gerekmektedir. Bu molalar, sürüş süresi toplamının 9 saatini doldurmadan önce kullanılmalıdır. Bu yasal sürelerin aşılması hem sizin hem de şirketinizin ciddi cezalarla karşılaşmasına neden olabilir.