Cumhuriyet'ten önceki yönetim şeklimiz neydi?
İçindekiler
Türkiye Cumhuriyeti'nin temelleri atılmadan önce, bu coğrafya yüzyıllar boyunca farklı yönetim biçimlerine ev sahipliği yapmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu arasındaki dönem, Türk tarihinin en çalkantılı ve dönüştürücü zamanlarından biridir. Peki, Cumhuriyet'ten önceki yönetim şeklimiz neydi ve bu geçiş süreci nasıl yaşandı?
Osmanlı İmparatorluğu'nun Yükselişi ve Çöküşü
Osmanlı İmparatorluğu, 1299'da kurulmuş ve yüzyıllar boyunca üç kıtaya yayılmış güçlü bir imparatorluktu. Mutlak monarşi ile yönetilen bu imparatorlukta, padişah hem devletin hem de ordunun en yüksek yöneticisiydi. Ancak 19. yüzyıla gelindiğinde, imparatorluk zayıflamaya başladı. İç sorunlar, ekonomik zorluklar ve dış güçlerin müdahaleleri Osmanlı İmparatorluğu'nu çöküşe sürükledi.
Meşrutiyet Dönemi: Bir Dönüm Noktası
Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde, Meşrutiyet adı verilen bir yönetim biçimi denendi. 1876'da ilan edilen I. Meşrutiyet ile padişahın yetkileri anayasa ile sınırlandırıldı ve bir parlamento kuruldu. Ancak bu dönem kısa sürdü ve anayasa askıya alındı. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla yeniden parlamento açıldı ve siyasi partiler kuruldu. Bu dönem, Osmanlı İmparatorluğu'nun son çırpınışları olarak görülebilir.
Kurtuluş Savaşı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi
I. Dünya Savaşı'nın ardından Osmanlı İmparatorluğu fiilen sona erdi. Anadolu işgal altındayken, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde başlatılan Kurtuluş Savaşı, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesiydi. 23 Nisan 1920'de Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) kuruldu ve milli iradeye dayalı yeni bir yönetim şekli oluşturulmaya başlandı. TBMM, hem hükümet hem de yasama görevini üstlenerek, Cumhuriyet'e giden yolda önemli bir adım oldu.
Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte, Türkiye yepyeni bir döneme adım attı. Meşrutiyet ve TBMM süreçleri, bu geçişin kilometre taşlarıydı. Türkiye Cumhuriyeti, milli egemenlik ve çağdaş değerler üzerine inşa edilmiş modern bir devlet olarak, geçmişinden aldığı derslerle geleceğe yürümeye devam ediyor.