Kutadgu Bilig övülmüş ne demek?
Kutadgu Bilig'de "Övülmüş" Kavramı
Kutadgu Bilig, Türk edebiyatının ve düşünce tarihinin belki de en önemli eserlerinden biri. Yusuf Has Hacib'in
- yüzyılda yazdığı bu eser, sadece bir nasihatname olmanın ötesinde, devlet yönetimi, ahlak, felsefe ve toplumsal yaşam üzerine derinlemesine bilgiler sunar. Peki, bu değerli eserde geçen "övülmüş" kelimesi ne anlama geliyor, neden bu kadar önemli? Deneyimlerime göre, bu kelimeyi anlamak, Kutadgu Bilig'in temel mesajını kavramak için bir anahtar gibidir.
Doğruluk ve Adaletle Donanmış Kişi
Kutadgu Bilig'de "övülmüş" olmak, yani takdire şayan bulunmak, öncelikle kişinin doğruluk ve adalet sahibi olmasıyla doğrudan ilişkilidir. Eser, bu iki erdemi devletin ve toplumun temel taşı olarak görür. Bir yönetici, bir vezir ya da sıradan bir vatandaş olsun, eğer doğru sözlü, dürüst ve adil davranıyorsa, işte o kişi "övülmüş"tür. Yusuf Has Hacib, eserde bu erdemlere sahip kişilerin hem dünyada hem de ahirette mutluluğa ereceğini sıkça vurgular. Örneğin, eserde geçen bir bölümde, adaletsizliğin ülkeyi nasıl çökerttiği, doğru sözlülüğün ise devleti nasıl yücelttiği somut örneklerle anlatılır. Bu, sadece teorik bir bilgi değil, o dönemin toplumsal gerçeklerine de bir ışık tutar.
Bilgelik ve Akıl Sahibi Olmak
"Övülmüş" olmanın bir diğer önemli boyutu ise bilgelik ve akıl ile donanmış olmaktır. Kutadgu Bilig, aklı en değerli hazine olarak tanımlar. Akıllı kişi, hem kendi iyiliğini hem de toplumun iyiliğini gözetir. Kararlarını aceleye getirmez, her durumu enine boyuna tartar. Bu noktada, eserde geçen bir alegoriyi hatırlayalım: Bilge kişi, karanlık bir yolda ilerlerken feneri olan kişiye benzer. Etrafındaki her şeyi aydınlatır ve doğru yolu bulmalarına yardımcı olur. Bu sadece bir metafor değil, aynı zamanda o dönemin eğitim ve düşünce anlayışını da yansıtır. Eğer sen de hayatında daha "övülmüş" bir insan olmak istiyorsan, ilk adım akla ve bilgiye yatırım yapmak olmalı.
Erdemli Davranışlar ve Sorumluluk Bilinci
Son olarak, "övülmüş"lük, kişinin sergilediği erdemli davranışlar ve taşıdığı sorumluluk bilinci ile de pekişir. Bu, sadece konuşmakla veya düşünmekle ilgili değildir; eyleme dökülen davranışlardır. Örneğin, yoksula yardım etmek, küçüklere şefkat göstermek, büyüklere saygı duymak, emanete riayet etmek gibi davranışlar, kişinin "övülmüş" statüsünü güçlendirir. Kutadgu Bilig'de, bu tür davranışların kişiyi hem toplumda sevilen biri yaptığını hem de Tanrı'nın rızasını kazandırdığını görürüz. Deneyimlerime göre, bu erdemleri günlük hayatına entegre etmeye çalışmak, seni hem daha iyi bir insan yapar hem de çevrendekilerin takdirini kazanmanı sağlar. Unutma, Kutadgu Bilig'deki "övülmüş"lük, bir unvan değil, yaşayış biçimidir.