Raşitizm hastalığı ne denir?

Raşitizm Nedir ve Neden Olur?

Raşitizm dediğimiz durum, çoğunlukla çocuklarda görülen, kemiklerin yumuşamasına ve şekil bozukluklarına yol açan bir hastalık. Temel sebebi, vücudumuzun kalsiyum ve fosforu doğru bir şekilde kullanamaması. Bu minerallerin kemiklerimizin sertleşmesi ve güçlü kalması için hayati önemi var. Raşitizmde ise işler burada aksıyor.

Neden mi aksıyor? En sık karşılaştığımız nedenler şunlar:

• D Vitamini Eksikliği: Vücudumuzun kalsiyum ve fosforu emmesi için D vitaminine ihtiyacı var. Eğer yeterli D vitamini alamıyorsak, bu mineraller de yeterince emilemez ve kemiklerimiz zayıf kalır. D vitamini eksikliğinin en büyük sebeplerinden biri de güneş ışığından yeterince faydalanamamak. Özellikle kış aylarında veya kapalı ortamlarda çok vakit geçiren çocuklarda bu risk daha yüksek.
• Kalsiyum veya Fosfor Yetersizliği: Bazı durumlarda, beslenmede yeterli kalsiyum veya fosfor alınmaması da raşitizme yol açabilir. Örneğin, yeterince süt ürünü tüketmeyen veya özel bir diyeti olan çocuklarda bu durum görülebilir.
• Genetik Faktörler: Nadiren de olsa, kalıtsal olarak D vitamini metabolizmasında veya fosfor emiliminde sorunlar yaşayan çocuklarda raşitizm gelişebilir. Bu tip raşitizm, böbrek veya karaciğer hastalıklarıyla da ilişkili olabilir.

Raşitizmin Belirtileri Nelerdir? Hangi Yaşlarda Görülür?

Raşitizmin belirtileri yaşa ve hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterir. Deneyimlerime göre, anne babalar genellikle şu belirtileri fark eder:

• Kemik Ağrıları ve Hassasiyet: Çocuklarda sebepsiz yere ağlama, kucağa alınmaktan hoşlanmama veya bacaklarına dokunulduğunda hassasiyet gösterme gibi durumlar görülebilir.
• Kas Zayıflığı: Yürümekte, oturmakta veya emeklemekte gecikme yaşanması, kasların genel olarak gevşek olması da bir işaret olabilir.
• Kemik Şekil Bozuklukları: Bu en belirgin belirtilerden biri. Bebeklerde ve küçük çocuklarda şu şekil bozuklukları sıkça görülür:
  • Çarpık Bacaklar (O veya X Bacakları): Dizlerin birbirine değmemesi veya bacakların içeri doğru bükülmesi.
  • Göğüs Kafesi Deformiteleri: Kaburgaların göğüs kemiğine bağlandığı yerlerde şişlikler (raşitik tespih) veya göğüs kafesinin içeri çökmesi.
  • Büyüme Geriliği: Boyun uzamasında beklenenin altında kalma.
  • Yumuşak ve Şekil Değiştiren Kafatası: Bebeklerde bıngıldakların geç kapanması veya kafatasının bastırıldığında yumuşak olması.
• Diş Problemleri: Dişlerin geç çıkması, minelerinin zayıf olması ve çürümeye yatkın olması da raşitizmin belirtileri arasında yer alabilir.

Raşitizm genellikle 6 ay ile 3 yaş arasındaki çocuklarda en sık görülür, ancak daha büyük çocuklarda ve hatta yetişkinlerde de görülebilir (bu duruma osteomalazi denir).

Ne Yapmalı? Önleme ve Tedavi Yolları Nelerdir?

Raşitizmi önlemek ve tedavi etmek aslında oldukça basit ve etkili yollarla mümkün. En önemli adımlar şunlar:

• D Vitamini Takviyesi: Özellikle ilk 1-2 yaşta, doktorunuzun önerdiği dozda D vitamini damlası kullanmak en etkili önleyici yöntemdir. Türkiye'de bu takviye genellikle rutin olarak önerilir.
• Yeterli Güneş Işığı: D vitamini sentezi için güneş ışığı şart. Bebeklerin ve çocukların gün içinde, özellikle sabah saatlerinde, güneşli havada dışarıda vakit geçirmesi önemlidir. Ancak doğrudan güneş altında, özellikle öğle saatlerinde uzun süre kalmamak da cilt sağlığı için önemlidir.
• Dengeli Beslenme: Kalsiyum ve fosfor açısından zengin besinler tüketmek kemik sağlığı için önemlidir. Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak gibi, ancak bazıları kalsiyum emilimini engelleyebilir, bu yüzden porsiyonlara dikkat etmek gerekebilir) ve balık gibi gıdalar bu mineralleri sağlar.
• Doktor Kontrolü: Eğer çocuğunuzda yukarıdaki belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir çocuk doktoruna başvurmanız çok önemli. Doktor, gerekli görürse kan tahlilleriyle D vitamini ve kalsiyum seviyelerini ölçerek kesin teşhisi koyar ve uygun tedaviyi belirler. Tedavide genellikle yüksek doz D vitamini ve bazen de kalsiyum takviyesi kullanılır.

Deneyimlerime göre, erken teşhis ve doğru tedavi ile raşitizmin olumsuz etkilerini tamamen ortadan kaldırmak mümkündür. Kemiklerde oluşan bazı ileri derecede şekil bozuklukları kalıcı olabilir, ancak tedaviyle ilerlemesi durdurulur ve çocuğun genel sağlığı iyileşir.